۱۳۹۰/۹/۱۶ 57445/373شماره
قانون امور گمرکی
جناب آقای دکتر محمود احمدی نژاد
ریاست محترم جمهوری اس ل امی ایران
عطف به نامه شماره 164572/43174 مورخ 18/8/1388 در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم )123( قانون
اسا س ی جمهوری اس ل امی ایران قانون امور گمرکی که با عنوان ل ایحه به مجلس شورای اس ل امی تقدیم گردیده بود
با تصویب در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ 8/1390/ 22 و تأیید شورای محترم نگهبان به پیوست اب ل اغ می گردد.
رئیس مجلس شورای اس ل امی ـ علی ل اریجانی
22/9/1390 180531شماره
وزارت امور اقتصادی و دارایی
»قانون امور گمرکی« که در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و دوم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود مجلس
شورای اس ل امی تصویب و در تاریخ 2/9/1390 به تائید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره 57445/373 مورخ
16/9/1390 مجلس شورای اس ل امی واصل گردیده است، به پیوست جهت اجراء اب ل اغ می گردد.
رئیس جمهور ـ محمود احمدی نژاد
قانون امور گمرکی
لوایح و ها طرح
بخش اول ـ تعاریف، سازمان و کلیات
فصل اول ـ تعاریف
ماده 1ـ مفاهیم اصط ل احات گمرکی به کار برده شده در این قانون، طبق تعریفی است که از طرف شورای
همکاری گمرکی به صورت مجموعه برای کشورهای عضو منت ش ر شده و یا می شود مگر این که در بندهای ذیل یا در
سایر مواد این قانون از آن تعریف دیگری به عمل آمده باشد:
الف ـ اظهار کا ل ا: بیانیه ای کتبی یا شفاهی است که براساس مقررات این قانون اظهارکننده، رویه گمرکی مورد
نظر خود را درباره کا ل ا مشخص می کند و اط ل اعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می دهد.
ب ـ اظهارکننده: صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی او است که کا ل ا را برابر مقررات این قانون به گمرک اظهار می کند.
در اظهار الکترونیکی صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی وی به استناد گواهی رقومی )دیجیتالی( تأیید شده از مراکز مجاز
صدور گواهی مذکور به عنوان صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی اظهارکننده شناخته می شود.
پ ـ اظهارنامه اجمالی: سندی است که به موجب آن ش رکت حمل و نقل، فهرست کلی محمو ل اتی که باید تخلیه و
یا بارگیری شود را هنگام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اع ل ام می نماید.
ت ـ اماکن گمرکی: انبارها، باراندازها، اسکله ها، فرودگاهها، ایستگاههای راه آهن، محوطه ها و هر محل یا مکانی
است که تحت نظارت گمرک است و برای انباشتن و نگهداری کا ل اها به منظور انجام ت ش ریفات گمرکی استفاده می
شود. این اماکن میتواند انبارهای گمرکی، انبارهای اختصا ص ی و س ردخانه های عمومی باشد.
ث ـ ترخیص: خروج کا ل ا از اماکن گمرکی پس از انجام ت ش ریفات گمرکی مربوط است.
ج ـ ترخیصیه: سندی است که به موجب آن ش رکت حمل و نقل )کریر و فورواردر( پس از احراز هویت، ب ل امانع
بودن انجام ت ش ریفات گمرکی توسط گیرنده کا ل ا را به گمرک اع ل ام می نماید.
چ ـ ت ش ریفات گمرکی: کلیه عملیاتی است که در اجرای مقررات گمرکی انجام می شود.
ح ـ تضمین: وجه نقد، ضمانتنامه بانکی و بیمه نامه معتبری است که برای اجرای الزامات مندرج در مقررات
گمرکی نزد گمرک سپرده می شود.
خ ـ تعهد: قبول الزام کتبی یا الکترونیکی که شخص را در برابر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم می کند.
ا ل د ـ حقوق ورودی: حقوق گمرکی معادل چهار درصد )4%( ارزش گمرکی کا
به اضافه سود بازرگانی که توسط هیأت وزیران تعیین می گردد به ع ل اوه وجوهی که به موجب قانون، گمرک
مسؤول وصول آن است و به واردات قطعی کا ل ا تعلق می گیرد ولی شامل هزینه های انجام خدمات نمی شود.
ذـ حمل یک س ره: ورود کا ل ا به اماکن گمرکی و خروج کا ل ا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل در این اماکن با
رعایت مقررات این قانون است.
لوایح و ها طرح
2/49رـ روز اظهار: زمانی که اظهارنامه امضاء شده به ضمیمه اسناد مربوطه توسط اظهارکننده به صورت دستی یا
رایانه ای به گمرک ارائه می شود و شماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص می یابد.
زـ سازمان جهانی گمرک )شورای همکاری گمرکی(: سازمان بین المللی بین الدولی که براساس کنوانسیون مورخ
24/9/1329 هجری شم س ی مطابق با 15 دسامبر 1950 می ل ادی ایجاد گردیده است و کشور ایران در اسفند ماه سال
1337 هجری شم س ی به آن پیوسته است.
ژـ سامانه )سیستم( هماهنگ شده: توصیف و کدگذاری کا ل ا براساس کنوانسیون بین المللی سامانه هماهنگ
شده توصیف و نشانه گذاری )کدگذاری( کا ل ا مورخ 14 ژوئن 1983 می ل ادی که به تصویب شورای همکاری گمرکی
رسیده و جمهوری اس ل امی ایران براساس ماده واحده قانون الحاق دولت جمهوری اس ل امی ایران به کنوانسیون یاد
شده مصوب 20/6/1373 هجری شم س ی، به آن پیوسته است.
س ـ ش رکت حمل و نقل بین المللی: شخص حقوقی که به موجب مقررات قانونی، مجاز به انجام عملیات حمل و
نقل بین المللی است.
ش ـ صاحب کا ل ای تجاری: شخ ص ی است که نسخ اصلی اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده )و در مورد
کا ل ای خریداری شده با تعهد سامانه بانکی، آن اسناد از طرف بانک مهر شده( و ترخیصیه نیز به نام او باشد یا اسناد
مزبور به نام وی ظهرنوی س ی و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام ص ل احیتدار گواهی شده باشد.
ص ـ قلمرو گمرکی: آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکی اعمال می شود.
ض ـ کا ل ای تجاری: کا ل ایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می گردد اعم از این که به همان
شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد.
ط ـ کا ل ای داخلی: کا ل ایی که در قلمرو گمرکی کشور تولید یا ساخته شده یا کا ل ای خارجی است که ورود قطعی
شده است.
ظ ـ کا ل ای گمرک نشده: کا ل ایی که تحت نظارت و کنترل گمرک است ولی ت ش ریفات گمرکی آن به طور کامل
انجام نشده است.
ع ـ کا ل ای مجاز: کا ل ایی که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
غ ـ کا ل ای مجاز م ش روط: کا ل ایی که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد.
ف ـ کا ل ای ممنوع: کا ل ایی که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملی یا ش رع مقدس اس ل ام به موجب قانون ممنوع
است.
ق ـ کنترلهای گمرکی: اقداماتی که توسط گمرک به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی انجام می
شود.
ک ـ مرجع تحویل گیرنده: شخص حقوقی که به موجب قانون یا قراردادهای متکی به قانون مسؤولیت تحویل و
نگهداری کا ل اهای مربوط به عموم اشخاص را که ت ش ریفات گمرکی آن انجام نشده است در اماکن گمرکی برعهده
دارد. این اصط ل اح شامل سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی نیست.
لوایح و ها طرح
3/49گ ـ مقررات گمرکی: قوانین و مقررات اعم از آیین نامه های اجرائی، دستورالعملها و بخشنامه هایی که نظارت یا
اجرای آن به گمرک واگذار گردیده است.
ل ـ هزینـه های انجام خدمات: وجوهی که در قبال انجام خدماتی از قبیل هزینـه اشعه ایکس )ایکس ری(، مهر و
مـوم، پلمب، باربـری، انبارداری در اماکـن گمرکی، آزمـایش و تعرفه بندی، مراقبت، بـدرقه، توزین کا ل ا و خدمات فـوق
العاده دریافـت می شود و ش رایط، ضوابط و مصـادیق آن متناسـب با خدمات انجـام شده تعیین می گردد.
فصل دوم ـ اهداف، وظایف و سازمان گمرک جمهوری اس ل امی ایران
ماده 2ـ گمرک جمهوری اس ل امی ایران سازمانی دولتی تابع وزارت امور اقتصادی و دارایی است که به عنوان
مرزبان اقتصادی کشور نقش محوری و هماهنگ کننده را در مبادی ورودی و خروجی کشور دارد و مسؤول اعمال
حاکمیت دولت در اجرای قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات و عبور)ترانزیت(
کا ل ا و وصول حقوق ورودی و عوارض گمرکی و مالیاتهای مربوطه و الزامات فنی و تسهیل تجارت است. گمرک
جمهوری اس ل امی ایران برای انجام وظایف قانونی خود، سطوح واحدهای اجرائی موردنیاز را بدون رعایت ضوابط و
تقسیمات کشوری و ماده )30( قانون مدیریت خدمات کشوری، متناسب با حجم و نوع فعالیتها تعیین می نماید.
تشکی ل ات گمرک و واحدهای اجرائی متـناسب با وظایف و مأموریتهای محوله توسط گمرک جـمهوری اس ل امی ایران
تهیه می شـود و پس از تأیید وزیر اموراقتصادی و دارایی به تصـویب هیأت وزیران می رسد.
گمرک جمهوری اسـ ل امی ایران شامل ستاد مرکزی گمرک ایران و گمرکهای اجرائی است.
ماده3ـ وظایف و اختیارات گمرک ایران به ش رح ذیل است:
ا ل الف ـ اعمال سیاستهای دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کا
ب ـ تشخیص و وصول حقوق ورودی و سایر وجوه قابل وصول قانونی توسط گمرک ایران
پ ـ انجام ت ش ریفات قانونی ترخیص و تحویل کا ل ا به صاحب یا نماینده قانونی وی و برر س ی اسناد ترخیص به
منظور احراز صحت ش رایط ترخیص و وصول ک س ر دریافتی یا استرداد اضافه دریافتی
ت ـ کنترل و نظارت بر امر عبور کا ل ا از قلمرو کشور
ث ـ اجرای قوانین و مقررات مرتبط با بازارچه های مرزی، مرزنشینان و پیله وران
ج ـ اعمال مقررات گمرکی درباره معافیتها و ممنوعیتها در بخشهای صادرات قطعی، صادرات موقت، واردات
قطعی، واردات موقت، کران بری )کابوتاژ(، عبور داخلی کا ل ا، انتقالی، معام ل ات پایاپای مرزی، فروشگاههای آزاد، بسته
ها و پیکهای سیا س ی و پست بین الملل
چ ـ اجرای قوانین و مقررات مربوط به تخلفات و قاچاق گمرکی، کا ل اهای متروکه و ضبطی
ح ـ پیش بینی و فراهم نمودن زیرساختهای مورد نیاز برای اجراء و استقرار سامانه ها، رویه ها و روشهای نوین
همچون پنجره واحد در فعالیتهای گمرکی
لوایح و ها طرح
4/49 خ ـ جمع آوری، تجزیه و تحلیل و انتشار آمار میزان واردات و صادرات کا لا
د ـ برر س ی و شناخت موانع نظام گمرکی و برنامه ریزی درجهت رفع آنها
ذـ اظهارنظر درباره پیش نویس طرحها، لوایح، تصویبنامه های مرتبط با امورگمرکی
رـ اتخاذ روشهای مناسب جهت هدایت و راهبری دعاوی حقوقی و قضائی در رابطه با امور گمرکی
زـ آموزش کارکنان و نظارت و انجام بازر س ی اعمال و رفتار کارکنان گمرک، کشف تخلف و تقصیرات اداری آنان
ژـ بازر س ی از واحدهای اجرائی گمرکی و نظارت برعملکرد آنها و ساماندهی کمی و کیفی مبادی ورودی و خروجی
س ـ رسیدگی و حل اخت ل افات نا ش ی از اجرای قانون و مقررات گمرکی فی مابین گمرک و صاحب کا ل ا برابر قوانین
و مقررات مربوطه
ش ـ گسترش ارتباطات بین المللی، انعقاد تفاهمنامه و موافقتنامه های گمرکی دو یا چندجانبه، عضویت و
تعامل فعال با سازمانهای بین المللی و گمرکی با رعایت اصل هفتاد و هفتم )77( قانون اسا س ی و قوانین مربوطه
ص ـ رعایت توصیه های سازمان جهانی گمرک، قراردادهای بازرگانی و توافقنامه های منعقده یا پایاپای در
چهارچوب قوانین و مقررات مربوطه
ض ـ رعایت مفاد قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم )44( قانون اسا س ی به منظور واگذاری امور
غیرحاکمیتی گمرکی به بخشهای خصو ص ی و تعاونی
ط ـ استفاده از فناوریهای نوین و تجهیز اماکن گمرکی به ابزارهای پی ش رفته جهت افزایش کارایی و بهبود انجام
ت ش ریفات گمرکی
ا ل ظ ـ تمهیدات ل ازم برای تسهیل امور تجاری، تشویق صادرات و گسترش عبور کا
ع ـ تسهیل فرآیندهای گمرکی با هدف توسعه گردشگری
غ ـ انجام سایر وظایف گمرکی به موجب این قانون و یا سایر قوانین و مقررات
ماده 4ـ
الف ـ رئیس کل گمرک ایران از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می شود و به عنوان با ل اترین مقام
اجرائی گمرک در چهارچوب قوانین و مقررات قانونی مربوطه، اداره امور گمرک، پیشنهاد تشکی ل ات و بودجه،
استخدام، عزل و نصب کارمندان، نقل و انتقال آنان از واحدی به واحد دیگر، نمایندگی گمرک در کلیه مراجع قانونی و
حقوقی باحق توکیل به غیر و ارجاع به داوری در موارد لزوم و اعمال نظارت برحسن اجرای وظایف محوله به گمرک را
زیر نظر وزیر امور اقتصادی و دارایی برعهده دارد. همچنین وی همتراز مقامهای موضوع بند )د( ماده )71( قانون
مدیریت خدمات کشوری است.
ب ـ معاونان گمرک بنا به پیشنهاد رئیس کل گمرک ایران و تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی با حکم رئیس کل
لوایح و ها طرح
5/49گمرک ایران منصوب می شوند.
پ ـ کارکنان گمرک از نظر مقررات استخدامی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری و اص ل احات بعدی آن می
باشند و با عنایت به ویژگیهای خاص و اهمیت و مسؤولیتهای مشاغل گمرک و تأثیر آن بر وصول درآمدها، از امتیاز
جداول حق شغل موضوع ماده )65( قانون مذکور با ض ریب )2/1( برخوردارند. گمرک می تواند برای تأمین نیروی
انسانی واحدهای اجرائی نسبت به جابه جایی نیروهای انسانی با توجه به مدارک تحصیلی و تجارب و تخصص آنان
برای تصدی پستهای سازمانی اقدام نماید.
بار مالی اضافی نا ش ی از اجرای این قانون از محل درآمدهای حاصل از این قانون تأمین می گردد.
فصل سوم ـ کلیات
مبحث اول ـ حقوق ورودی و هزینه های خدمات
ماده5 ـ حقوق ورودی و هزینه های انجام خدمات بدون توجه به نو یا مستعمل بودن کا ل ا طبق مأخذ مقرر، به
ترتیب به وسیله گمرک یا اشخاص ارائه دهنده خدمت به پول رایج ملی وصول می شود.
تب ص ره1ـ در احتساب جمع وجوهی که گمرک برای انجام ت ش ریفات گمرکی وصول می کند ک س ر یک هزار )1000(
ریال، معادل یک هزار )1000( ریال محسوب می شود.
تب ص ره2ـ صاحب کا ل ا مسؤول پرداخت حقوق ورودی، هزینه های انجام خدمات و جریمه های متعلق به ترخیص
است.
تب ص ره3ـ مصادیق و نحوه اخذ هزینه خدمات با رعایت مقررات قانونی در آیین نامه اجرائی این قانون مشخص
می گردد.
ماده6 ـ واردات قطعی کا ل ا مستلزم پرداخت حقوق ورودی متعلقه است. گمرک می تواند کا ل ای متعلق به
وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی را م ش روط بر این که جنبه تجاری نداشته باشد با تعهد مسؤو ل ان مالی سازمان
مربوطه با تعیین مهلت و کا ل ای متعلق به سایر اشخاص را با اخذ ضمانتنامه بانکی و تعیین مهلتی که حداکثر بیش
از یک سال نباشد برای پرداخت حقوق ورودی به طور قطعی ترخیص کند.
تب ص ره1ـ افزایش حقوق ورودی شامل کا ل ای موجود در اماکن گمرکی نیست.
تب ص ره2ـ درآمدهای موضوع این قانون با رعایت حکم ماده )160( به حسابی که ازسوی خزانه داری کل کشور
تعیین و توسط گمرک ایران اع ل ام می شود واریز می گردد. گمرک مکلف است در قبال دریافت هرگونه وجه، رسید
آن را به پرداخت کننده تسلیم نماید.
ا ل ماده7ـ کا ل ای موجود در گمرک، وثیقه پرداخت کلیه وجوه متعلقه به آن کا ل ا و سایر بدهیهای قطعی صاحب کا
بابت وجوهی است که وصول آن به موجب قانون برعهده گمرک است. گمرک قبل از دریافت یا تأمین وجوه مذکور
نمی تواند اجازه تحویل و ترخیص کا ل ا را بدهد.
ماده8 ـ گمرک مجاز است هرگونه مطالبات قطعی خود نا ش ی از اجرای این قانون را از اشخــاص به سازمان امور
مالیاتی اع ل ام نماید تا سازمان مذکور آن را براساس قانون مالیاتهای مستقیم و آیین نامه اجرائی و اص ل احیه های
لوایح و ها طرح
6/49بعدی آن وصول کند.
مبحث دوم ـ فناوری اط ل اعات و ارتباطات
ماده9ـ گمرک موظف است امکانات به کارگیری فناوری اط ل اعات و ارتباطات را با رعایت قوانین تجارت الکترونیک
و مدیریت خدمات کشوری در اجرای وظایف خود فراهم آورد.
تب ص ره ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین نامه گمرک
الکترونیکی را با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اط ل اعات تهیه کند و به تصویب هیأت وزیران برساند.
مبحث سوم ـ تضمین
ماده 10ـ به استثناء هزینه انجام خدمات که ب ل افاصله وصول می شود، میزان تضمین اخذ شده برای وصول
حقوق ورودی برای کا ل اهای مجاز معادل حقوق ورودی متعلقه و برای سایر کا ل اها معادل حقوق ورودی متعلقه به
ع ل اوه نصف تا سه برابر ارزش کا ل ا است که حسب مورد توسط گمرک تعیین می شود.
مبحث چهارم ـ ت ش ریفات و کنترلهای گمرکی
ماده11ـ به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی، کلیه کا ل اهایی که به قلمرو گمرکی وارد یا از آن
خارج می شود، مشمول ت ش ریفات و کنترلهای گمرکی با استفاده از شیوه هایی مانند مدیریت خطر، بازر س ی های
منظم یا اتفاقی، به کارگیری تجهیزات و شیوه های نوین بازر س ی، روشهای مبتنی بر حسابر س ی و در موارد استثنائی
بدرقه یا مراقبت است.
ماده 12ـ به منظور تسهیل و ت س ریع در انجام ت ش ریفات گمرکی در مبادی ورودی و خروجی، نمایندگان وزارتخانه
ها و سازمانهای مسؤول سایر کنترلها موظفند تحت نظارت گمرک اقدام نمایند. سایر کنترلها مانند بازرسیهای
پزشکی، دامپزشکی، گیاهی، استانداردهای فنی و کیفیت باید به صورت هماهنگ و تحت نظارت گمرک ساماندهی
شود. برخی از این کنترلها به منظور تسهیل تجارت بین المللی می تواند با هماهنگی قبلی به گمرک واگذار شود یا
در مکان دیگری به تشخیص گمرک صورت گیرد.
وزارتخانه ها و سازمانهای مسؤول این کنترلها باید به منظور انجام س ریع وظایفشان امکانات و تسهی ل ات ل ازم را
فراهم نمایند.
مبحث پنجم ـ الزامات سامانه )سیستم( هماهنگ شده
ماده13ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است اص ل احات مربوط به سامانه هماهنگ شده توصیف و
کدگذاری کا ل ا، یادداشتهای توضیحی آن و اص ل احات بعدی را در قالب آیین نامه پیشنهاد نماید و به تصویب هیأت
وزیران برساند و اص ل احات مزبور را در روزنامه های کثیرا ل انتشار آگهی و در تارنمای )وب سایت( اختصا ص ی گمرک
درج کند.
تب ص ره ـ درصورتی که اص ل احات مزبور در مأخذ حقوق ورودی مؤثر باشد، کا ل ای موجود در گمرک و کا ل ایی که قبل
از اع ل ام آگهی برای آن گشایش اعتبار شده یا بارنامه حمل برای آن صادر گردیده است مشمول مأخذ کمتر می شود.
مدت زمان رسیدن کا ل ای بارنامه در آیین نامه این قانون تعیین می گردد.
لوایح و ها طرح
7/49بخش دوم ـ ارزش گذاری و قواعد مبدأ
ا ل فصل اول ـ ارزش کا
مبحث اول ـ ارزش کا ل ای ورودی )وارداتی(
ماده14ـ ارزش گمرکی کا ل ای ورودی در همه موارد عبارت است از ارزش بهای خرید کا ل ا در مبدأ به اضافه هزینه
بیمه و حمل و نقل )سیف( به اضافه سایر هزینه هایی که به آن کا ل ا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می گیرد که
از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کا ل ا تعیین می شود و براساس برابری نرخ ارز اع ل ام شده توسط
بانک مرکزی در روز اظهار است.
تب ص ره1ـ در تعیین ارزش گمرکی موارد ذیل، در صورت پرداخت افزوده می شود:
الف ـ حقوق مالکیت معنوی
ب ـ هزینه های طراحی و مهند س ی در سایر کشورها
پ ـ ظروف و محفظه ها
ت ـ مواد، قطعات و تجهیزات به کار رفته در تولید کا ل ای وارده و تأمین شده توسط خریدار
ث ـ هر بخش از عواید فروش مجدد و عواید واگذاری تعلق گرفته به فروشنده به طور مستقیم یا غیرمستقیم
تب ص ره2ـ چنانچه ارزش گمرکی کا ل ای ورودی از قیمت مندرج در اسناد ارائه شده متمایز باشد، شامل هزینه ها یا
موارد زیر نمی شود:
الف ـ هزینه ساختن، نصب کردن، سوار کردن، نگهداری یا کمک فنی در مورد کا ل اهایی مانند دستگاه ها، ماشین
آ ل ات و تجهیزات صنعتی پس از ورود آنها
ا ل ب ـ هزینه حمل و نقل پس از ورود کا
پ ـ هزینه سود متداول نا ش ی از تأمین مالی خرید کا ل ای وارده توسط فروشنده یا شخص ثالث
ا ل ت ـ هزینه اقدامات خریدار خارج از ش رایط انجام معامله، مانند فعالیتهای بازاریابی برای کا
ث ـ حق تکثیر و تولید داخلی کا ل ای وارده
ج ـ ارزش یا هزینه اط ل اعات و دستورالعملهای ضبط شده در نرم افزار یا روی حاملین اط ل اعات مانند دیسکت،
لوح ف ش رده و مشابه آن برای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه می شود.
تب ص ره ـ »اط ل اعات و دستورالعملها« شامل ضبط های صدایی، سینمایی، ویدئویی، نرم افزارهای تجاری و
همچنین »حاملین اط ل اعات« شامل مدارهای مجتمع، نیمه هادیها و وسایل مشابه از این حکم مستثنی است.
لوایح و ها طرح
8/49ماده15ـ هرگاه از طرف صاحب کا ل ا سیاهه خرید به گمرک تسلیم نشده باشد یا ارزش مندرج در اسناد تسلیمی
صاحب کا ل ا به استناد د ل ایل و مدارک قابل قبول مورد پذیرش گمرک نباشد، ارزش کا ل ا برمبنای یکی از روشهای ذیل
تعیین می شود:
الف ـ سوابق ترخیص کا ل ای مثل همزمان از همان کشور مبدأ
ب ـ سوابق ترخیص کا ل ای مشابه همزمان از همان کشور مبدأ
پ ـ قیمت فروش همان کا ل ا در بازار داخلی پس از تعدیل های ل ازم
ت ـ ارزش محاسباتی برمبناء عوامل متشکله
ث ـ ارزش گذاری کا ل ا برمبناء مدارک و اط ل اعات موجود و با انعطاف در به کارگیری روشهای فوق الذکر
تب ص ره ـ رعایت تقدم و تأخر در به کارگیری روشهای فوق الزامی است و فقط در صورت درخواست واردکننده،
ترتیب کاربرد روش های سوم و چهارم قابل جابه جایی است.
ش رایط و مقررات اجرای این ماده در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می شود.
مبحث دوم ـ ارزش گمرکی کا ل ای صدوری )صادراتی(
ماده 16ـ ارزش گمرکی کا ل ای صدوری، عبارت است از قیمت فروش کا ل ا برای صدور به اضافه هزینه بیمه، باربری
و حمل و نقل و سایر هزینه هایی که به آن کا ل ا تا خروج از قلمرو گمرکی تعلق می گیرد و از روی سیاهه و اسناد
تسلیمی صادرکننده تعیین می گردد. در صورت عدم ارائه اسناد و یا نامتناسب بودن ارزش اظهار شده به د ل ایل
مستند، گمرک ارزش کا ل ای صدوری را با استع ل ام از مراجع ذی ربط و براساس قیمت عمده فرو ش ی آن در بازار داخلی
به اضافه هزینه هایی که تا خروج از قلمرو گمرکی به آن تعلق می گیرد تعیین می نماید.
تب ص ره ـ تشخیص نامتناسب بودن ارزش گمرکی مانع از صدور کا ل ا نیست و گمرک می تواند با اخذ تعهد،
رسیدگی به ارزش را به بعد از صدور موکول نماید مگر در مواردی که صادرات کا ل ا منوط به پرداخت عوارض
صادراتی برمبنای ارزش کا ل ا باشد.
فصل دوم ـ قواعد مبدأ
ماده 17ـ کشور مبدأ کا ل ا کشوری است که کا ل ا در آن تولید یا ساخته و به منظور اعمال اهداف تعرفه ای گمرکی،
محدودیتهای مقداری یا هر اقدام دیگر مرتبط با امر تجارت در آن، به کار گرفته می شـود. قواعد مبدأ براساس
ضوابط سازمان تجارت جهانی و مورد تأیید شورای همکاری گمرکی در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.
تب ص ره ـ مرجع صدور گواهی مبدأ در ایران اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران است.
بخش سوم ـ ت ش ریفات قبل از اظهار
ماده 18ـ ش رکتهای حمل و نقل موظفند هنگام ورود وسیله نقلیه به قلمرو گمرکی، دو نسخه اظهارنامه اجمالی
لوایح و ها طرح
9/49تنظیم و به هریک از آنها نسخه ای از فهرست کل بار و در صورت نیاز، بارنامه های )راهنامه های( هر ردیف از
فهرست کل بار را ضمیمه و به گمرک و مرجع تحویل گیرنده کا ل ا تسلیم کنند و در صورت خالی بودن وسیله نقلیه،
اظهارنامه اجمالی با ت ص ریح بر خالی بودن تسلیم نمایند. اظهارنامه اجمالی باید به زبان فار س ی و طبق نمونه ای که
گمرک ایران با هماهنگی مراجع تحویل گیرنده تهیه می نماید، بدون حک و اص ل اح و قلم خوردگی تنظیم گردد.
تب ص ره1ـ مسؤولیت ش رکتهای حمل و نقل به هنگام تنظیم و تسلیم اظهارنامه اجمالی از نظر محتویات بسته
های آکبند محدود به مندرجات بارنامه های مربوطه است. بارُگنج های )کانتینرهای( بارگیری و مهروموم شده از
طرف فرستنده کا ل ا در حکم بسته آکبند تلقی می گردد.
تب ص ره2ـ مقررات این ماده شامل کا ل اهای ورودی از مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی به قلمرو
گمرکی نمی گردد.
ا ل ماده19ـ تخلیه کا ل ا در اماکن گمرکی موکول به موافقت گمرک است. مرجع تحویل گیرنده باید قبل از تخلیه کا
هماهنگی ل ازم را با گمرک به عمل آورد.
تب ص ره ـ ترتیبات نظارت بر تخلیه و نحوه فهرست برداری، پذیرش، تحویل، چیدمان، ثبت دفاتر و تنظیم
صورتمجالس و چگونگی تسویه محمو ل ات وسیله نقلیه و ترتیب تحویل و تحول کا ل ا به انبارهای گمرکی در آیین نامه
اجرائی این قانون تعیین می شود.
ماده20ـ هرگاه ش رکت حمل و نقل بعد از تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار )مانیفست( ضمیمه آن،
اظهارنامه و فهرست کل بار دیگری در تغییر و اص ل اح آن یا تکمیل اظهارنامه قبلی به گمرک و مرجع تحویل گیرنده
بدهد درصورتی که قبل از ش روع به عملیات تخلیه تسلیم شده باشد فهرست کل بار و اظهارنامه اص ل احی یا تکمیلی
مذکور پذیرفته می شود.
تب ص ره ـ درصورتی که موارد اص ل اح در ارتباط با نوع کا ل ا و تعداد بسته نباشد گمرک بعد از تخلیه و قبل از صدور
ترخیصیه نیز اظهارنامه و فهرست کل بار اص ل احی یا تکمیلی مذکور در این ماده را می پذیرد.
ماده21ـ هرگاه در موقع تحویل قطعی محمو ل ات وسیله نقلیه به مرجع تحویل گیرنده و تطبیق آن با مندرجات
اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار ضمیمه آن اخت ل افاتی از حیث تعداد بسته های تحویلی مشاهده شود، ب ل افاصله
مراتب در صورتمجل س ی به امضاء نماینده ش رکت حمل و نقل و مأموران مرجع تحویل گیرنده و نظارت گمرک می
رسد. در مورد این اخت ل اف با ش رکت حمل و نقل طبق ماده )104( این قانون رفتار می شود.
تب ص ره ـ بارُگنج هایی که در مقصد بارنامه به عنوان چند محموله ای )LCL( اظهار اجمالی و تحویل مرجع تحویل
گیرنده می شود، با درخواست ش رکتهای حمل و نقل بین المللی دارنده ترخیصیه کلی و ارائه بارنامه های تفکیکی
)HBL(، بارُگنج در محِل تخصیص یافته تخلیه می شود. سپس قبض انبار تفکیکی صادر و در صورت عدم تطبیق
تعداد بسته ها در هر بارنامه با بسته های تخلیه شده، مقررات این ماده اعمال می گردد.
ماده22ـ تمام وظایفی که به موجب این قانون برعهده ش رکتهای حمل و نقل است می تواند به وسیله نمایندگی
مجاز آنها نیز انجام شود و در این صورت نماینده مزبور تمام مسؤولیتهای گمرکی، بندری و فرودگاهی مربوطه را
برعهده دارد.
بخش چهارم ـ نگهداری کا ل ا در اماکن گمرکی
لوایح و ها طرح
10/49 فصل اول ـ انبارهای گمرکی و مسؤولیت نگهداری کا لا
مبحث اول ـ انبارهای گمرکی
ماده 23ـ منظور از انبارهای گمرکی اعم از انبار مسقف، غیرمسقف و محوطه، اماکنی است که برای نگهداری
کا ل اهای ورودی و صدوری تأسیس و توسط مراجع تحویل گیرنده کا ل ا اداره می شود. هر جا ض رورتهای تجاری ایجاب
نماید گمرک اجازه تأسیس این انبارها را صادر و ترتیبات کنترلهای گمرکی را تعیین می نماید. مراجع تحویل گیرنده
کا ل ا ملزمند مفاد این قانون را رعایت نمایند.
تب ص ره ـ مراجع تحویل گیرنده که کا ل ای گمرک نشده را با موافقت گمرک نگهداری می نمایند می توانند به توسعه
تأسیسات و انبارهای مورد نیاز در محدوده دارای مجوز اقدام نمایند.
ماده24ـ مدت مجاز نگهداری کا ل ا در انبارهای گمرکی از تاریخ تحویل کا ل ا به این اماکن سه ماه است. در صورت
تقاضای کتبی صاحبان کا ل ا یا ش رکتهای حمل و نقل در مورد کا ل ای عبوری و وجود علل موجه به تشخیص گمرک و با
پرداخت هزینه انبارداری تا تاریخ موافقت گمرک این مدت حداکثر تا دو ماه دیگر قابل تمدید است. درصورتی که
ظرف مهلت مقرر صاحب کا ل ا برای انجام ت ش ریفات گمرکی و پرداخت وجوه متعلقه اقدام ننماید کا ل ا مشمول مقررات
متروکه می شود. چنانچه کا ل ا به انبارهای گمرکی متعدد منتقل و نگهداری شود مدت توقف از زمان ورود کا ل ا به
اولین انبار گمرکی محاسبه می شود. مهلت توقف مرسو ل ات پستی غیرتجاری تابع مقررات پست است.
تب ص ره1ـ درصورتی که امکانات ل ازم برای نگهداری کا ل ای فاسدشدنی و کا ل ایی که نگهداری آن هزینه اضافی ایجاد
می کند، در انبارهای گمرکی موجود نباشد، باید ب ل افاصله پس از تخلیه و تحویل، ترخیص و یا با مسؤولیت صاحب
کا ل ا و نظارت گمرک به انبار مناسب منتقل شود. در غیر این صورت، مرجع تحویل گیرنده هیچ گونه مسؤولیتی در
قبال ضایع یا فاسد شـدن آنها ندارد و گمرک ب ل افاصـله مقررات متروکه را در مورد آن کا ل ا اعمال می نماید.
تب ص ره2ـ چنانچه ظرف یک ماه کا ل اهایی که برای آن سند ترخیص یا فروش صادر گردیده است از انبارها خارج
نشود مشمول مقررات متروکه می شود. این مهلت با اع ل ام موافقت مرجع تحویل گیرنده و گمرک قابل تمدید است.
تب ص ره3ـ تا زمانی که کا ل ا به انتظار اع ل ام نظر قطعی گمرک در انبارهای گمرکی متوقف گردد، کا ل ا متروکه نمی
شود.
تب ص ره4ـ تعیین مهلت توقف کا ل ا در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی بر اساس ضوابط قانونی مناطق
مذکور در اختیار سازمانهای مسؤول این مناطق است. کا ل اهایی که در این مناطق پس از انقضاء مهلت های اعطائی
توسط سازمانهای مذکور مهلت منق ض ی، اع ل ام می شوند نیز مشمول مقررات کا ل ای متروکه می گردند.
مبحث دوم ـ مسؤولیت حفظ و نگهداری کا ل ا در انبارهای گمرکی
ماده25ـ مسؤولیت حفظ و نگهداری کا ل ای موجود در انبارهای گمرکی از هنگام تحویل گرفتن تا زمان تحویل دادن
آن با مرجع تحویل گیرنده کا ل ا است. مرجع تحویل گیرنده مکلف است کا ل ای موجود در انبارهای گمرکی را در مقابل
ا ل خطرات نا ش ی از آتش سوزی، اشتعال و انفجار بیـمه نماید و حق بیمه مربوطه را به هنگام ترخیص از صاحب کا
وصول کند. درصورتی که کا ل ای تحویلی به انبارهای گمرکی به موجب بیمه نامه معتبر که شماره آن باید در هنگام
تحویل کا ل ا در اظهارنامه اجمالی یا بیانیه یا اسناد معتبر دیگر به مرجع تحویل گیرنده اع ل ام گردد، بیمه باشد، تا زمانی
که بیمه نامه مزبور دارای اعتبار است، کا ل ا تحت پوشـش آن است و برای این مدت حق بیمـه توسط مرجع تحویل
گیرنده دریافت نمی گردد.
لوایح و ها طرح
11/49تب ص ره1ـ ارزش کا ل ا برای دریافت حق بیمه و پرداخت غرامت در مورد کا ل ای تجاری ارزش»سیف« است که در
اسناد خرید تعیین می گردد. در مواردی که اسناد ارائه نشود ارزش به موجب مفاد این قانون تعیین می شود.
تب ص ره2ـ در مسیر حمل عبور داخلی اداری مسؤولیت حفاظت کا ل ا حسب مورد با عبوردهنده است.
تب ص ره3ـ در مواردی که مرجع تحویل گیرنده مسؤولیت باربری کا ل ا را نیز برعهده دارد، خسارات وارده به هنگام
باربری نیز مشمول این ماده می شود.
تب ص ره4ـ درصورتی که کا ل ا با روش اعتبار اسنادی وارد گردد فقط ارائه یک نسخه از بیمه نامه معتبر در زمان
ترخیص کا ل ا کافی است.
تب ص ره5 ـ چنانچه تصویر بیمه نامه دارای اعتبار زمانی کا ل ای عبوری خارجی از سوی عبوردهنده به طور کتبی با
ذکر تعهد و تأیید اصالت بیمه نامه در زمان اظهار به گمرک ارائه گردد آن کا ل ا مشمول پرداخت حق بیمه محلی نمی
گردد.
ماده26ـ در غیر از موارد مذکور در ماده )25( این قانون و موارد قوه قهریه )فورس ماژور( و خسارت نا ش ی از
کیفیت کا ل ا یا بدی بسته بندی، درصورتی که کا ل ا در مدت توقف در انبارهای گمرکی از بین برود یا آسیب ببیند، مرجع
تحویل گیرنده مسؤول پرداخت غرامت است.
تب ص ره1ـ پرداخت غرامت یا ص رف نظر کردن صاحب کا ل ا از دریافت آن رافع مسؤولیت مرجع تحویل گیرنده در
مورد حقوق دولت نیست و در صورت ثبوت تقصیر و احراز تخلف باید حقوق ورودی متعلق به کا ل ای از بین رفته را
پرداخت نماید.
تب ص ره2ـ چنانچه مرجع تحویل گیرنده، گمرک و مرتکب، کارمند گمرک باشد خسارت به وسیله گمرک جبران و
سپس از کارمند متخلف مطالبه و وصول می شود.
ی ص فصل دوم ـ انبارهای اختصا ص ی، انبارها و س ردخانه های عمومی رسمی و گمرک اختصا
ماده 27ـ منظور از انبار اختصا ص ی انباری است خارج از انبارهای گمرکی که کا ل ای گمرک نشده متعلق به شخص
خاص با ش رایط مقرر در این فصل در آن نگهداری می شود. صاحب کا ل ا می تواند کا ل ای گمرک نشده متعلق به خود
را به منظور انجام یا اتمام ت ش ریفات گمرکی در انبار اختصا ص ی تحت نظارت نزدیکترین گمرک طبق ش رایط مقرر در
این فصل نگهداری کند.
تب ص ره ـ ش رایط فیزیکی انبار اختصا ص ی، نحوه اداره و زمان مجاز نگهداری و چگونگی س رشماری کا ل ا و شیوه
بازر س ی از انبار به موجب آیین نامه ای است که ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط گمرک تهیه می
شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
ماده28ـ گمرک درصورتی می تواند با انتقال و نگهداری کا ل ا در انبار اختصا ص ی موافقت نماید که حقوق ورودی
متعلق به آن تضمین شود و کا ل ا از انواع مجاز و مجاز م ش روط باشد. درصورتی که کا ل ا از نوع مجاز باشد و یا
ا ل مجوزهای ل ازم هنگام انتقال به انبار توسط واردکننده ارائه شود میزان تضمین معادل حقوق ورودی است. انتقال کا
به انبار اختصا ص ی با صدور پروانه عبور داخلی انجام می گردد.
لوایح و ها طرح
12/49ماده29ـ مدت مجاز توقف کا ل ا، در انبارهای اختصا ص ی محدود به مهلتهای مقرر در ماده )24( این قانون نیست و
مهلت آن از طرف گمرک ایران تعیین می شود.
درصورتی که تا پایان مهلت مقرر صاحب کا ل ا نسبت به انجام ت ش ریفات گمرکی اقدام ننماید، به نحو ذیل اقدام می
شود:
الف ـ چنانچه کا ل ا از نوع مجاز باشد یا صاحب کا ل ا مجوزهای ل ازم را اخذ و ارائه نماید، گمرک مکلف است حقوق
ا ل ورودی متعلقه به کا ل ا را از محل تضمین آن تأمین و پس از وصول، پروانه ورود قطعی صادر کند و برای صاحب کا
ارسال دارد.
ب ـ در مورد کا ل ایی که مجوز ل ازم برای ترخیص آن اخذ و ارائه نشده است، مراتب به صاحب کا ل ا اع ل ام و مقررات
کا ل ای متروکه در مورد آن اعمال می گردد و تضمین مأخوذه با توجه به ش رایط مذکور در اجازه نامه تأسیس و مواد
دیگر این فصل ابطال می شود.
ماده30ـ خارج کردن کا ل ا از انبارهای اختصا ص ی صاحب کا ل ا مستلزم انجام ت ش ریفات گمرکی است در غیر این
صورت موضوع مشمول مقررات قاچاق گمرکی می شود. مأموران گمرک حق دارند به صورت تصادفی کا ل ای
موجود در انبار اختصا ص ی را مورد رسیدگی و شمارش قرار دهند و مشخصات آنها را با مندرجات دفاتر و اسناد و
مدارک ورود و خروج تطبیق نمایند.
تب ص ره1ـ مسؤولیت از بین رفتن، کاهش یا آسیب دیدگی یا فساد کا ل ا در انبارهای اختصا ص ی صاحب کا ل ا برعهده
صاحب آن است که ع ل اوه بر آن مسؤولیت پرداخت حقوق ورودی متعلقه را نیز دارد.
تب ص ره2ـ در صورتی که از بین رفتن کا ل ا نا ش ی از عوامل قوه قهریه )فورس ماژور( باشد صاحب کا ل ا از پرداخت
حقوق ورودی متعلقه معاف است.
ماده31ـ گمرک می تواند با انتقال کا ل ای گمرک نشده به انبارها و س ردخانه های عمومی رسمی، غیر از انبارهای
گمرکی، موافقت نماید. مقررات این فصل شامل انبارها و س ردخانه های عمومی رسمی نیز می باشد.
ماده32ـ به منظور نگهداری کا ل اهای گمرک نشده به جز کا ل ای ممنوع، گمرک می تواند با تأسیس واحدهای
گمرکی اختصا ص ی برای صاحبان کا ل اها و ش رکتهای حمل و نقل بین المللی با اخذ تضمین موافقت کند و مأموران
ل ازم را جهت اجرای مقررات و انجام ت ش ریفات گمرکی در این اماکن مستقر نماید.
چگونگی انجام ت ش ریفات گمرکی و نظارتهای مربوطه با رعایت این قانون در آیین نامه اجرائی مشخص می گردد.
بخش پنجم ـ کا ل ای متروکه، ضبطی )ضبط شده( و واگذاری به گمرک
ماده 33ـ کا ل ای متروکه موضوع ماده )24( این قانون و کا ل ای ضبطی و واگذاری به گمرک، توسط سازمان جمع
آوری و فروش اموال تملیکی به عنوان مسؤول فروش کا ل ای متروکه و ضبطی با رعایت مقررات مربوطه به فروش
می رسد.
تب ص ره1ـ تا زمانی که کا ل ا توسط سازمان یاد شده به فروش نرسیده است، صاحب کا ل ا حق دارد پس از اع ل ام
گمرک به سازمان مذکور برای انجام ت ش ریفات قطعـی گمرکی و ترخیص کا ل ای خود نـسبت به تسلیم اظهارنامه و یا
تغییر عنوان اظهـار با رعایت مقررات مربوطه و پرداخت کلـیه وجوه متعلقه و سایر هـزینه های انجام شده اقدام
لوایح و ها طرح
13/49نماید.
تب ص ره2ـ کا ل ایی که پس از متروکه شدن، به انبارهای سازمان یاد شده منتقل می گردد نیز مشمول مقررات
تب ص ره )1( این ماده می شود.
تب ص ره3ـ اموال در اختیار ولی فقیه که در قوانین و مقررات مربوطه مشخص شده است پس از صدور حکم
مراجع قضائی ذی ص ل اح با رعایت مقررات مربوط به نهاد مأذون از سوی ولی فقیه تحویل می گردد.
ماده34ـ مرجع تحویل گیـرنده مکلف است در موقع تسلیم قبض انبار، تاریخ متروکه شدن کا ل ا و اقدام برای
فروش آن را با درج مفاد ماده )24( این قانون در ظهر قبض انبار مشخص نماید.
تب ص ره1ـ ش رکتهای حمل و نقل یا آورنده کا ل ا مکلفند تاریخ تحویل کا ل ا به انبارهای گمرکی همچنین مفاد ماده
ا ل )24( را حداکثر ظرف پنج روز پس از تحویل کا ل ا، به صاحب یا گیرنده کا ل ا و درصورتی که صاحب یا گیرنده کا
مشخص نباشد به بانک واسطه یا فرستنده کا ل ا اط ل اع دهند. درصورتی که ش رکتهای حمل و نقل یا آورنده کا ل ا به
تکلیف مقرر در این تب ص ره عمل نکنند مسؤول جبران خساراتی می باشند که از این راه به اشخاص ذی نفع وارد می
شود.
تب ص ره2ـ گمرک موظف است برای کا ل ای هر ردیف دفتر انبار، اظهارنامه گمرکی تنظیم نماید و کا ل ا را با حضور
نماینده مرجع تحویل گیرنده مورد ارزیابی قرار دهد و مقدار، نوع، ارزش و سایر مشخصات آن را تعیین و در متن
اظهارنامه قید کند و حقوق ورودی و هزینه های انجام خدمات مربوطه را نیز محاسبه نماید. محاسبه حقوق ورودی و
هزینههای کا ل ای متروکه به مأخذ زمان تنظیم اظهارنامه به عمل می آید. فهرست این کا ل اها به همراه اظهارنامه های
مربوط به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی ارسال می گردد.
ماده 35ـ هرگاه کا ل ای متروکه از نوع کا ل ای ممنوع باشد ارزیابان مکلفند ب ل افاصله برای آن صورتمجلس ضبط
تنظیم نمایند و گمرک باید مراتب را به صاحب کا ل ا و یا آورنده آن )در صورت مشخص نبودن نام و نشانی صاحب
کا ل ا( و همچنین در صورت معلوم نبودن آورنده به وسیله درج آگهی در یک روزنامه کثیرا ل انتشار اب ل اغ نماید.
درصورتی که صاحب کا ل ا به عمل ضبط گمرک اعتراض داشته باشد می تواند ظرف دو ماه از تاریخ اب ل اغ
صورتمجلس ضبط یا درج در روزنامه، به مرجع قضائی محل مراجعه کند و مراتب را حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ
مراجعه به مرجع قضائی با ارائه گواهی به گمرک مربوطه اع ل ام نماید. در غیر این صورت کا ل ا به ضبط قطعی
دولت درمی آید.
تب ص ره ـ کا ل ای ضبط شده س ریع الفساد و کا ل ایی که نگهداری آن ایجاد هزینه اضافی یا خطر نماید اعم از این که
ضبط، قطعی شده یا نشده باشد و همچنین کا ل ایی که از تاریخ ضبط آن شش ماه گذشته ولی از طرف مرجع
قضائی تعیین تکلیف نهائی نشده باشد طبق مقررات به فروش می رسد و وجوه حاصل از فروش آن تا تعیین تکلیف
نهایی به عنوان سپرده نگهداری می شود مگر آن که مرجع مزبور ادامه نگهداری عین کا ل ا را تا تعیین تکلیف نهائی
ل ازم بداند.
ماده36ـ کا ل ای موجود در اماکن گمرکی که از طرف مرجع ص ل احیتدار دستور توقیف آن داده می شود مشمول
مقررات کا ل ای متروکه است و مازاد حاصل از فروش در حدود دستور مرجع در توقیف می ماند. مواردی که به استناد
ماده )10( قانون مجازات اس ل امی دستور توقیف داده شده است از این حکم مستثنی است.
ماده37ـ سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی موظف است ب ل افاصله پس از انجام ت ش ریفات مذکور در
مواد )33( و )34( این قانون با تنظیم صورتمجلس به دریافت کا ل ای متروکه و ضبطی از مرجع تحویل گیرنده با
لوایح و ها طرح
14/49نظارت گمرک و انتقال آن به انبارهای خود اقدام نماید.
تب ص ره1ـ در مورد کا ل ای بارگنجی، حداکثر ظرف یک هفته پس از اجرای ت ش ریفات متروکه، کا ل ا از بارگنج خارج و
بارگنج خالی به مرجع تحویل گیرنده تحویل می گردد. خروج کا ل ا با بارگنج با موافقت کتبی صاحب آن امکانپذیر است.
چنانچه بارگنج مذکور از تاریخ تخلیه محموله، متروکه شود و به مدت دو ماه از گمرک خارج نشود، بارگنج مذکور نیز
مشمول مقررات متروکه می گردد.
تب ص ره2ـ پرداخت مازاد حاصل فروش کا ل ای متروکه به صاحب کا ل ا، مستلزم ارائه حواله ترخیصیه ش رکت حمل و
نقل مربوطه است.
تب ص ره3ـ مسؤولیت حفاظت و نگهداری کا ل ا پس از تحویل به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی با
سازمان مذکور است.
تب ص ره4ـ هزینه های انجام خدمات و سایر هزینه های کا ل اهای متروکه به هنگام خروج از اماکن گمرکی توسط
سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی پرداخت و یا تعهد پرداخت می گردد.
تب ص ره5 ـ حداکثر هزینه انبارداری قابل تأمین از حاصل فروش، شش ماه است و مابه التفاوت هزینه انبارداری به
عهده سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی می باشد.
بخش ششم ـ ت ش ریفات و ش رایط عمومی اظهار و ترخیص
ماده38ـ خروج کا ل ا از اماکن گمرکی مستلزم انجام ت ش ریفات گمرکی است. ت ش ریفات گمرکی کا ل ای ورودی در
اولین گمرک مجاز انجام می شود. گمرک ایران گمرکهای مجاز برای انجام ت ش ریفات مختلف گمرکی را اع ل ام می نماید.
تب ص ره ـ ت ش ریفات گمرکی کشتی، هواپیما و یا ناوگان ریلی اعم از لوکوموتیو و واگن خریداری یا اجاره شده از
خارج براساس آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می شود.
ماده39ـ ت ش ریفات گمرکی به استثناء موارد مندرج در مواد )40( و )41( این قانون منوط به اظهار کا ل ا با
تسلیم اظهارنامه به شکل و تعداد نسخی که گمرک ایران تعیین می نماید توسط صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی وی
انجام می شود. گمرک ایران مجاز است شکل، نحوه تنظیم اظهارنامه و ت ش ریفات اظهار و ترخیص کا ل ا را برحسب
ض رورت تغییر دهد.
تب ص ره1ـ چگونگی تنظیم اظهارنامه، اسنادی که باید ضمیمه آن باشد، مراحل گردش اظهارنامه و طرز رسیدگی و
ارزیابی آن در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.
تب ص ره2ـ صاحب کا ل ا مـسؤولیت صحت مندرجات اظهارنامه و اسناد تسلیمی به گمرک را برعهده دارد.
تب ص ره3ـ گمرک ایران ش رایط تسلیم اظهارنامه و اظهار قبل از ورود کا ل ا را تعیین می نماید.
ماده 40ـ موارد زیر از تسلیم اظهارنامه معافند:
الف ـ کا ل اهایی که براساس کنوانسیونهای بین المللی ل ازم ا ل اجراء، به موجب فرمهای خاص اظهار و ترخیص می
گردد.
لوایح و ها طرح
15/49ب ـ کا ل اهای مسافری، هدیه و سوغات و همچنین نمونه های تجاری به تشخیص گمرک و کا ل اهای مشمول
بندهای )الف(، )ح(، )خ(، )د(، )ص( و )ع( ماده )119( این قانون با صدور پته گمرکی، قابل ترخیص است.
پ ـ کا ل ایی که به صورت کران بری )کابوتاژی( از گمرک مقصد خارج می شود.
ت ـ خروج کـا ل ای متروکه و ضبطی که به معرض فروش گذارده شده و متکی به صورتمجلس فروش و قبض
وصول بهای آن است.
ث ـ خروج کا ل ای ضبطی توقیف شده در داخل کشور به ظن قاچاق که به گمرک تحویل ولی مظنونیت آن مرتفع
گردیده است.
ج ـ کا ل ایی که صادر کننده از صدور آن من ص رف شده است.
ماده41ـ نامه، روزنامه، مجله، کا ل انما )کاتالوگ( و امثال آنها که به وسیله پست وارد شـود و کیـسه های حاوی
نامه های پستی و بسـته های مطبوعات در صورتی که از طرف مأموران پست کشورهای دیگر مهر و به مأموران
پست ایران تسلیم شود و کیسه های مزبور حاوی بسته های کا ل ا حتی به عنوان نمونه نباشد از تسلیم اظهارنامه و
ارزیابی معاف است.
ماده42ـ در موارد استثناء و درخصوص کا ل ای مورد نیاز فوری اعم از دولتی یا غیردولتی، گمرک می تواند با اجازه
رئیس کل گمرک ایران و تعهد با ل اترین مقام وزارتخانه یا مؤسسه دولتی مرتبط و با محاسبه وجوه متعلقه و صدور
حکم، مجوز خروج کا ل ا را صادر نماید. متقا ض ی مکلف است ظرف هفت روز اداری نسبت به انجام ت ش ریفات کامل
گمرکی اقدام نماید.
ماده43ـ در مواردی که صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی وی شماره تعرفه صحیح کا ل ای خود را نداند می تواند قبل
از تنظیم اظهارنامه با ارائه اسناد مالکیت و پرداخت هزینه تعیین تعرفه، نظر مشورتی گمرک را استع ل ام نماید. این
تعرفه بندی وقتی برای طرفین الزامی است که به درخواست ذی نفع به کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی
ارجاع و تعیین شود. اشخا ص ی که می خواهند کا ل ا به خارج سفارش دهند نیز می توانند شماره تعرفه کا ل ا و ش رایط
ورود آن را با ارسال نمونه و پیش برگ )پروفورم( و بیان مشخصات کا ل ا و ت ص ریح به این که کا ل ا حداکثر تا چه مدت به
ایران می رسد از گمرک ایران استع ل ام نمایند. این تعرفه بندی وقتی برای گمرک الزامی است که به تأیید کمیسیون
رسیدگی به اخت ل افات گمرکی برسد و کا ل ای مورد بحث برای یک بار گشایش اعتبار و تا یک سال بعد از اب ل اغ رأی
توسط استع ل ام کننده، گشایش اعتبار یا وارد شود.
تب ص ره ـ در مواردی که گمرک، کا ل ای اظهار شده را تعیین تعرفه می کند در صورت تغییر تعرفه، براساس
تشخیص جدید گمرک فقط به اخذ مابه التفاوت اقدام می شود و مشمول پرداخت جریمه نیست.
ماده44ـ در مواردی که حقوق ورودی از روی وزن کا ل ا دریافت می شود، وزن کا ل ا، وزن ناخالص با تمام لفاف ها
و ظروف درونی و بیرونی به حال و وضع عادی هنگام اظهار در گمرک منهای وزن تقریبی ظرف است که نسبت آن
با وزن ناخالص کا ل ا با توجه به نوع لفاف و ظرف توسط هیأت وزیران تعیین می شود.
تب ص ره ـ اوزان تقریبی تعیین شده شامل لفاف هایی که کا ل ا را به صورت ناقص بپوشاند نیست جز درمورد
کا ل ایی که بسته بندی آنها در عرف از این ویژگی برخوردار است وزن خالص تخمینی در مورد کا ل اهایی که به صورت
فّله وارد می شود پذیرفته نیست. در این موارد وزن خالص کا ل ا براساس روش های متداول بین المللی مانند
لوایح و ها طرح
16/49محاسبه آبخور کشتی تعیین می گردد.
ماده45ـ در مواردی که بین گمرک و اظهارکننده جز درموارد مجاز، م ش روط یا ممنوع بودن کا ل ا اخت ل اف حاصل
شود و ترخیص کا ل ا براساس نظر گمرک مستلزم پرداخت مبلغی بیش از آنچه اظهار شده است گردد، اظهارکننده
می تواند حقوق ورودی را براساس اظهار خود، نقدی و به طور قطع پرداخت و تفاوت و جریمه احتمالی را به صورت
سپرده نقدی یا ضمانتنامه بانکی تودیع و کا ل ا را ترخیص کند.
تب ص ره1ـ در مواردی که صاحب کا ل ا به انتظار اع ل ام نظر قطعی گمرک از ترخیص کا ل ا خودداری کند، درصورتی که
نظر قطعی گمرک مؤید پرداخت مبلغی بیش از اظهار صاحب کا ل ا نباشد، کا ل ا از تاریخ اظهار تا تاریخ اع ل ام نظر
قطعی و نهائی گمرک به صاحب کا ل ا، از پرداخت انبارداری معاف است. برای مدتی که با تشخیص گمرک، مقررات یا
دستورهای دولتی به ناحق مانع از ترخیص کا ل ا می شود صاحب کا ل ا از پرداخت هزینه انبارداری معاف است و مراتب
نیز به مرجع مسؤول تحویل گیرنده کا ل ا اع ل ام می شود.
ا ل تب ص ره2ـ هزینه انبارداری موضوع این ماده جز در مواردی که مرجع تحویل گیرنده به هر دلیل قادر به تحویل کا
نباشد از محل اعتباری که همه ساله در قانون بودجه به این منـظور پیش بینی می شود تأمـین و توسط گمرک به
مرجع تحویـل گیرنده پرداخت می شود.
بار مالی اضافی نا ش ی از اجرای این قانون از محل درآمدهای حاصل از اجرای آن تأمین می گردد.
ماده46ـ اگر صاحب کا ل ا، کا ل ای خود را اظهار کرده باشد، چنانچه بخواهد تمام یا قسمتی از کا ل ای خود را تحت
عنوان دیگری اظهار نماید م ش روط بر آن که کا ل ا از گمرک خارج نشده باشد و جریمه های متعلقه مربوط به اظهار
خ ل اف اولیه را پرداخت نماید، اظهار جدید آن پذیرفته می شود.
تب ص ره 1ـ تغییر عنوان به عبور داخلی شخ ص ی با رعایت ماده )123( این قانون موکول به موافقت گمرک است.
تب ص ره 2ـ در مواردی که اظهار صاحب کا ل ا مشمول مقررات قاچاق گردد صاحب آن، حق تبدیل عنوان اظهارنامه را
ندارد.
بخش هفتم ـ رویه های گمرکی
فصل اول ـ کا ل اهای ورودی
ماده47ـ کا ل ای وارده به قلمرو گمرکی را می توان برای یکی از منظورهای زیر اظهار کرد:
الف ـ ورود قطعی
لوایح و ها طرح
17/49 ب ـ ورود موقت
پ ـ ورود موقت برای پردازش
ت ـ مرجوعی )اعاده به خارج از کشور(
ث ـ عبور خارجی
ج ـ عبور داخلی
عملیاتی که از طرف گمرک و اشخاص ذی ربط نسبت به اظهارنامه و کا ل ای مربوط به آن انجام و منتهی به صدور
پروانه گمرک در موارد بندهای )الف( تا )ث( این ماده می گردد ت ش ریفات قطعی گمرکی و در مورد بند )ج( ت ش ریفات
غیرقطعی گمرکی تلقی می شود.
مبحث اول ـ ورود قطعی
ماده48ـ ورود قطعی، رویه گمرکی است که براساس آن کا ل اهای وارده برای استفاده در داخل قلمرو گمرکی با
پرداخت حقوق ورودی و هزینه های انجام خدمات و با انجام کلیه ت ش ریفات، ترخیص می شود.
ماده49ـ در مواردی که کا ل ا در حین حمل از مبدأ تا هنگام تحویل به مرجع تحویل گیرنده کا ل ا یا در مدت توقف در
انبارهای گمرکی آسیب دیده یا ضایع یا فاسد شود، صاحب کا ل ا می تواند تقاضا کند کا ل ا را با پرداخت تمام هزینه
های انجام خدمات و انجام ت ش ریفات گمرکی از کشور خارج و یا آن را ب ل اعوض به دولت واگذار کند و یا قسمت آسیب
دیده یا فاسد شده را تفکیک کرده و با پرداخت هزینه های انجام خدمات، فقط حقوق ورودی قسمت سالم را بپردازد
و از ترخیص بقیه به نفع دولت ص رف نظر نماید. درصورتی که تفکیک قسمت سالم مقدور نباشد یا تفکیک آن
ی س موجب آسیب دیدگی یا فساد بیشتر کا ل ا شود، گمرک اجرائی می تواند به تقاضای صاحب کا ل ا با تنظیم صورتمجل
که به تأیید گمرک ایران می رسد متناسب با آسیب دیدگی و فساد، ارزش کا ل ا را تعیین و براساس آن حقوق ورودی را
محاسبه و وصول نماید. چنانچه حقوق ورودی مذکور براساس وزن دریافت شود در این صورت به نسبت آسیب
ا ل دیدگی یا فساد در حقوق ورودی تخفیف داده می شود. درصورتی که مرجع تحویل گیرنده موجب آسیب دیدگی کا
شود قسمت آسیب دیده از پرداخت هزینه های انجام خدمات معاف می گردد.
مبحث دوم ـ ورود موقت
ماده50 ـ ورود موقت، رویه گمرکی است که براساس آن کا ل اهای معینی می تواند تحت ش رایطی به طور موقت
به قلمرو گمرکی وارد شود. این کا ل اها باید ظرف مهلت معینی که گمرک ایران تعیین می نماید بدون این که تغییری
در آن ایجاد شود خارج گردد. تغییرات نا ش ی از استه ل اک از این حکم مستثنی است.
تب ص ره ـ فهرست کا ل اهای مشمول رویه ورود موقت و همچنین ت ش ریفات، تضمین ها و سایر مقررات مربوطه با
رعایت این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.
مبحث سوم ـ ورود موقت برای پردازش
ماده51 ـ ورود موقت برای پردازش، رویه گمرکی است که براساس آن کا ل ا می تواند به طور موقت به قلمرو
لوایح و ها طرح
18/49گمرکی وارد شود، تا ساخته، تکمیل، تعمیر یا فرآوری شده و سپس صادر شود. این رویه همچنین شامل موادی از
قبیل ت س ریع کننده ها )کاتالیست ها( که در ساخت، تکمیل و فرآوری م ص رف می شود نیز می گردد. کا ل اهای کمکی از
قبیل روان کننده ها و ابزارآ ل ات مشمول رویه ورود موقت برای پردازش نیست. محصو ل ات به دست آمده محصو ل اتی
می باشند که از ساخت، تکمیل، فرآوری و تعمیر کا ل اهایی که برای آنها مجوز استفاده از رویه ورود موقت برای
پردازش اخذ شده به دست می آیند.
تب ص ره1ـ سقف زمانی ورود موقت برای پردازش به تفکیک گروه کا ل ایی مختلف با پیشنهاد مشترک وزارتخانه های
تولیدی ذی ربط، گمرک ایران، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و تصویب هیأت وزیران تعیین می گردد.
تب ص ره2ـ نحوه اجرای این ماده در حدود مقررات این قانون، در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.
مبحث چهارم ـ مرجوعی
ماده52 ـ مرجوعی رویه ای است که براساس آن کا ل ای وارده موجود در گمرک را تا هنگامی که با اجرای مقررات
متروکه به فروش نرسیده است می توان به عنوان اعاده به خارج به گمرک اظهار و ترخیص نمود.
تب ص ره ـ نحوه اجرای این ماده در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.
مبحث پنجم ـ عبور خارجی
ماده53 ـ عبور خارجی کا ل ا رویه گمرکی است که براساس آن کا ل ایی به منظور عبور از قلمرو گمرکی از یک گمرک
مجاز وارد و از گمرک مجاز دیگری، تحت نظارت گمرک خارج شود.
تب ص ره ـ ش رایط، ت ش ریفات اظهار و ارزیابی، میزان تضمین و اسناد ل ازم براساس آیین نامه اجرائی این ماده است
که در حدود مقررات این قانون به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی و اتاق
بازرگانی و صنایع و معادن ایران تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
ماده54 ـ هرگاه در گمرک ورودی در کا ل ای عبوری نسبت به اظهارنامه ک س ری مشاهده شود صورت مجلس
تنظیم و اظهارنامه و پروانه عبوری براساس آن اص ل اح و کا ل ا عبور داده می شود. کا ل ای اضافی از همان نوع مازاد بر
پنج درصد )5%( و کا ل ای اضافی غیر هم نوع مشمول تب ص ره )2( ماده )108( این قانون می گردد. در این صورت با
رعایت مقررات مربوطه اجازه اص ل اح اسناد و عبور کا ل ا داده می شود.
ماده55 ـ در موارد استثنائی که ظن قوی به تخلف وجود دارد و بر اثر کنترل های گمرکی در مسیر عبور، اخت ل افی
بین محموله و پروانه عبور کشف شود، در مورد کا ل ای اضافی نسبت به ضبط کا ل ا و در مورد کا ل ای ک س ری و مغایر،
طبق مقررات قاچاق اقدام می شود.
تب ص ره ـ چنانچه برای نیروی انتظامی در طول مسیر عبور کا ل ا ظن قوی قاچاق نسبت به محموله عبوری به وجود
آید یا با فک مهر و موم و پلمب کامیون یا بارگنج با هرگونه دخل و ت ص رف در کا ل ای عبوری مواجه گردد، فک مهر و
موم و پلمب و بازر س ی محموله فقط با حضور نماینده گمرک و تنظیم صورت مجلس امکانپذیر است.
ماده56 ـ هـرگاه در مـوقع رسیدگی به کـا ل ای عـبوری در گـمرک خـروجی مشاهده شود که مهر و موم و پلمب از
بین رفته است، گمرک با حضور نماینده ش رکت حمل و نقل و یا راننده محتویات بسته ها را رسیدگی و با پروانه عبور
تطبیق می نماید. در صورتی که اخت ل افی مشاهده نشود اجازه خروج داده می شود و نسبت به ابطال تضمین یا
لوایح و ها طرح
19/49تعهد اقدام می گردد. هر گاه مهر و موم و پلمب به طور عمدی شکسته و در محتویات دخل و ت ص رف شده باشد در
این صورت طبق مقررات قاچاق رفتار می شود.
تب ص ره ـ در مواردی که بر اثر کنترل های گمرکی در مرز خروج، کا ل ایی اضافه یا ک س ر یا مغایر نسبت به پروانه
گمرکی کشف شود، در صورت سالم بودن مهر و موم و پلمب و محفظه حمل بار و احراز عدم سوءنیت اجازه تخلیه
کا ل ا در انبارهای گمرکی با تنظیم صورت مجلس یا خروج کا ل ا از قلمرو گمرکی صادر می گردد و تضمین مسترد یا
تعهد اسقاط می شود.
ا ل ماده57 ـ هرگاه کا ل ای عبوری تا پایان مدت اعتبار پروانه از قلمرو گمرکی خارج یا به گمرک تحویل نگردد، کا
مشمول مقررات قاچاق گمرکی می شود.
تب ص ره1ـ درصورتی که برای گمرک محرز گردد کا ل ا به علل قوه قهریه )فورس ماژور( از بین رفته است، تضمین
مأخوذه مسترد و تعهد مأخوذه از درجه اعتبار ساقط می شود. همچنین در موارد عذر موجه، تضمین به میزان حقوق
ورودی کا ل ای خارج یا تحویل نشده به درآمد قطعی گمرک منظور می گردد.
تب ص ره2ـ گمرک می تواند با اخذ جریمه انتظامی موضوع ماده )109( این قانون اجازه تحویل کا ل ا به مرجع تحویل
گیرنده را صادر نماید، م ش روط بر اینکه با نظر گمرک حداکثر تا ده روز از مهلت اعتبار پروانه عبور خارجی، کا ل ا به
گمرک مقصد تحویل شده باشد.
ی ش ماده58 ـ مسؤولیت عبوردهنده )ترانزیت کننده( در پرداخت جرائم متعلقه، مطالبات گمرک و مجازات های نا
از عدم تحویل یا خروج کا ل ا محدود به میزان تعهدات و یا تضمینات مأخوذه برای صدور پروانه عبور نیست.
مبحث ششم ـ عبور داخلی
ماده59 ـ عبور داخلی، رویه گمرکی است که براساس آن کا ل ای گمرک نشده از یک گمرک مجاز به گمرک مجاز
دیگر و یا سایر اماکن تحت نظارت گمرک منتقل می گردد تا ت ش ریفات قطعی گمرکی آن در مقصد انجام شود.
حسب آنکه عبور داخلی کا ل ا بنابر درخواست متقا ض ی یا تصمیم گمرک باشد به ترتیب عبور داخلی شخ ص ی و یا عبور
داخلی اداری نامیده می شود.
تب ص ره ـ ش رایط، ت ش ریفات اظهار و ارزیابی، میزان تضمین و اسناد ل ازم در حدود مقررات این قانون در آیین نامه
اجرائی تعیین می شود.
ماده60 ـ گمرک می تواند در صورت تراکم در انبارهای گمرکی، با صدور حکم )دستور اداری(، بارُگنج های مهر و
موم و پلمب شده را تحت عنوان عبور داخلی اداری به انبارهای گمرکی دیگر منتقل نماید. مسؤولیت ک س ری، آسیب
دیدگی و فقدان کا ل ا به جز در موارد قوه قهریه )فورس ماژور( در حین عبور داخلی اداری با گمرک است.
تب ص ره1ـ هزینه های حمل و انجام خدمات مربوط به عبور داخلی اداری در غیر موارد قوه قهریه )فورس ماژور(
برعهده گمرک است و از صاحب کا ل ا دریافت نمی شود. مرجع تحویل گیرنده مکلف است کا ل ای موضوع عبور داخلی
ا ل را در مقابل خطرات نا ش ی از تصادف و آتش سوزی بیمه نماید و حق بیمه مربوطه را به هنگام ترخیص از صاحب کا
وصول کند.
تب ص ره2ـ عبور داخلی شخ ص ی کا ل ا منوط به قبول درخواست از طرف گمرک مبدأ عبور است. مسؤولیت ک س ری،
آسیب دیدگی و فقدان کا ل ا در حین عبور داخلی شخ ص ی با اظهارکننده است.
لوایح و ها طرح
20/49تب ص ره3ـ گمرک مکلف است برای کا ل ایی که در اسناد حمل آن محل تحویل یکی از شهرهای داخلی ذکر شده
است به ش رط اینکه در شهر مزبور گمرک مجاز و مناسب وجود داشته باشد به تقاضای ش رکت حمل و نقل و با انجام
ت ش ریفات مربوطه، پروانه عبور داخلی به صورت حمل یک س ره صادر نماید.
تب ص ره4ـ به منظور بهرهبرداری از ظرفیت های خالی گمرکها و مناطق ویژه اقتصادی و کاهش رسوب کا ل ا در
مبادی ورودی ، گمرک حسب درخواست سازمان مسؤول منطقه مکلف است با عبور کا ل اها به گمرکها و مناطق ویژه
موافقت نماید. بدیهی است منطقه مربوطه هزینه های انتقال را در ابتداء متقبل می شود تا در صورت مراجعه
صاحب کا ل ا از وی وصول نماید. مسؤولیت حفظ و نگهداری کا ل ا برعهده عبوردهنده و مرجع تحویل گیرنده ذیربط
است.
ماده61 ـ هرگاه در گمرک مبدأ عبور داخلی، نسبت به اظهار، ک س ری مشاهده شود صورت مجلس تنظیم و
اظهارنامه و پروانه عبوری بر این اساس اص ل اح و کا ل ا عبور داده می شود. در صورتی که در گمرک مبدأ در نتیجه
ارزیابی کا ل ای عبور داخلی نسبت به اظهار ش رکت حمل و نقل یا صاحب کا ل ا، کا ل ای اضافی همنوع مازاد بر پنج درصد
)5%( یا کا ل ای اضافی غیر ممنوع مشاهده شود به ترتیب مشمول تب ص ره )2( ماده )108( این قانون و مقررات قاچاق
گمرکی می گردد.
ماده 62 ـ هـرگاه کـا ل ای عـبور داخلی به طور کلـی یا جزئی در مهلت مقرر به گمرک مقصد واصل نشود جز در
موارد قوه قهریه )فورس ماژور(، مشمول مقررات قاچاق می گردد.
تب ص ره ـ در موارد خاص از قبیل معاذیری مانند بیماری و تصادف و پیشامدهای ناگوار که در آیین نامه اجرائی به
تصویب هیأت وزیران می رسد، گمرک می تواند با اخذ جریمه انتظامی موضوع ماده )109( این قانون به صدور
اجازه تحویل کا ل ا به مرجع تحویل گیرنده اقدام نماید، م ش روط بر اینکه حداکثر تا پنج روز با نظر گمرک از مهلت اعتبار
پروانه عبور داخلی به گمرک مقصد، تحویل شود.
ماده63 ـ در مواردی که کا ل ای عبور داخلی با ک س ری، تحویل گمرک مقصد گردد، در صورت سالم بودن مهر و
موم و پلمب و محفظه حمل بار و عدم دخل و ت ص رف مشمول مقررات ک س ر تخلیه می شود.
کا ل ای عبوری در صورت دخل و ت ص رف در مهر و موم و پلمب و مشاهده ک س ری، مشمول قاچاق گمرکی است.
درصورتی که ک س ری و فک مهر و موم و پلمب، نا ش ی از قوه قهریه )فورس ماژور( باشد تضمین و تعهد، ابطال می
شود.
فصل دوم ـ کا ل اهای صدوری
مبحث اول ـ صدور قطعی
ماده64 ـ صدور قطعی، رویه گمرکی است که براساس آن کا ل ای داخلی به منظور فروش یا م ص رف از کشور
خارج می شود.
تب ص ره ـ ش رایط، ت ش ریفات اظهار و ارزیابی و اسناد ل ازم در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین
می گردد.
لوایح و ها طرح
21/49ماده65 ـ ترخیص کا ل ای صدور قطعی که بدون استفاده به کشور بازگشت داده می شود منوط به ارائه اسناد
صدور مربوطه و حسب مورد گواهی های قرنطینه ای و بهداشتی و ایمنی و بازپرداخت وجوه دریافتی و اعاده
امتیازات استفاده شده و جوایز صادراتی بابت صدور کا ل ا است.
تب ص ره ـ ترخیص کا ل ای برگشتی که در خارج مورد استفاده یا تعمیر قرار گرفته، طبق ش رایطی است که در حدود
مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می شود.
مبحث دوم ـ استرداد حقوق ورودی
ماده66 ـ حقوق ورودی اخذ شده از عین کا ل ای وارداتی که از کشور صادر می گردد و مواد، کا ل اهای م ص رفی و
لوازم بسته بندی خارجی بهکار رفته یا م ص رف شده در تولید، تکمیل یا بسته بندی کا ل ای صادر شده با رعایت مقررات
این قانون و آیین نامه اجرائی آن با مأخذ زمان ورود کا ل ا باید به صادرکننده مسترد گردد.
تب ص ره1ـ کا ل اهایی که به منظور صادرات، به مناطق آزاد یا مناطق ویژه اقتصادی حمل میگردد چنانچه برابر
قوانین و مقررات از این مناطق صادر شود مشمول مقررات استرداد می گردد.
تب ص ره2ـ حقوق ورودی ت س ریع کننده ها )کاتالیست ها( که ل ازمه واکنش شیمیایی است مشمول استرداد می
گردد ولی ابزارآ ل ات و مواد روانکننده و همانند آنها که فقط به عنوان کمک در تولید کا ل ای صادراتی مورد استفاده و
م ص رف قرار می گیرد شامل مقررات استرداد نیست.
تب ص ره3ـ استرداد می تواند توسط اشخا ص ی غیر از واردکننده کا ل اهای مذکور نیز درخواست شود.
تب ص ره4ـ مهـلت درخواست استرداد حقوق و عوارض ورودی مواد به کار رفته در کا ل اهای صادر شده سه سال از
تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکی کا ل ای ورودی است. روز امضاء پروانه یا پته گمرکی و روز تسلیم تقاضای استرداد به
گمرک ایران جزء این ایام محسوب نمی شود.
ماده67 ـ به منظور تسهیل شناسایی و انطباق کا ل ا و مواد وارداتی به کار رفته در کا ل ای صادراتی، صادرکننده
باید همزمان با تسلیم اظهارنامه صادراتی، موضوع استرداد را با قید شماره پروانه ورودی مربوطه به گمرک صدوری
اع ل ام کند و گمرک موظف است ت ش ریفات ارزیابی کا ل ای صادراتی را به طور کامل انجام دهد و نتیجه را در ظهر
اظهارنامه صادراتی قید نماید.
تب ص ره ـ اسناد و مدارک مورد نیاز گمرک جهت انجام مراحل استرداد حقوق ورودی در آیین نامه اجرائی این قانون
مشخص می گردد.
ماده68 ـ استرداد براساس ارزش گمرکی و مأخذ حقوق ورودی مندرج در اسناد گمرکی در زمان ورود محاسبه
می شود. درصورتی که بخ ش ی از وجوه دریافتی بابت ورود کا ل ا توسط سازمانـ هایی غیر از گمرک وصول شود،
گـمرک مراتب را جهت استرداد به سازمان های مذکور اع ل ام می نماید. گمرک و سایر سازمان های وصول کننده باید
همه ساله بودجه ل ازم برای استرداد را در بودجه سا ل انه منظور نمایند.
ماده69 ـ چنانچه کا ل ای تولید داخلی به اشخا ص ی که در واردات کا ل ای مشابه خارجی معافیت دارند فروخته شود،
وجوه پرداختی برای ورود کا ل ا، مواد، اجزاء و قطعات به کار رفته در تولید آن نیز طبق مقررات این قانون به فروشنده
مسترد می گردد.
لوایح و ها طرح
22/49ماده 70ـ هرگونه استردادی که براساس اسناد غیرواقعی انجام گیرد و در رسیدگی های گمرک کشف شود
مشمول تب ص ره )1( ماده )143( این قانون است.
مبحث سوم ـ صدور موقت
ماده71ـ صدور موقت، رویه گمرکی است که به موجب آن کا ل اهای مجاز برای اهداف معینی شامل ساخت،
پردازش، تعمیر، تکمیل، ش رکت در نمایشگاه یا به عنوان وسایل نقلیه برای استفاده شخ ص ی یا تردد بین ایران و
کشورهای دیگر یا ماشین آ ل ات و تجهیزات برای انـجام خدمات فنی و مهند س ی به طور موقت و ظرف مهلت معینی
که در آیین نامه اجرائی این قانون مشخص میشود به خارج از کشور صادر و سپس به کشور بازگردانده شود.
تب ص ره ـ ش رایط، ت ش ریفات اظهار و ارزیابی، اسناد ل ازم و تضمین در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی
تعیین می گردد.
ماده72ـ درصورتی که کا ل ا تا پایان مهلت، بازگشت داده نشود نسبت به وصول تضمین یا پیگیری اجرای تعهد
اقدام می شود. در مورد کا ل اهایی که صدور قطعی آنها ممنوع یا مجاز م ش روط باشد طبق مقررات قاچاق عمل می
شود.
تب ص ره1ـ کا ل ای صدور موقت که در مهلت مقرر به کشور بازگشت داده نشود و رویه آن طبق مقررات قانونی به
صادرات قطعی تبدیل شود، مشمول هیچگونه استرداد و تسهی ل ات صادرات قطعی نمی شود.
تب ص ره2ـ چنانچه تا ده روز پس از انقضاء مهلت مقرر، کا ل ا به گمرک تحویل گردد گمرک می تواند با اخذ جریمه
موضوع ماده )109( این قانون اقدام نماید.
ماده73ـ هر گاه در موقع بازگشت کا ل ا مهر و موم و پلمب یا ع ل ائم دیگری که از طـرف گمرک روی بسـتهها یا
محتویات بسته های ض روری الصاق گردیده است از بین رفته باشد و تشخیص عین کا ل ا برای گمرک ممکن نباشد
کا ل ای مورد بحث مانند کا ل ایی که به کشور وارد میشود محسوب و مقررات کا ل ای ورودی درباره آن اجراء می گردد.
ماده74ـ کا ل ای صدور موقت هنگام بازگشت از پرداخت حقوق ورودی معاف است. قطعات، قسمت ها و لوازمی
که هنگام تعمیر تعویض شود و یا قطعه جدیدی به کا ل ا اضافه یا ملحق شود، مشمول پرداخت حقوق ورودی است.
تب ص ره ـ چنانچه تعویض قطعات اصلی یا الحاق قطعات جدید به حدی باشد که کا ل ا اصالت خود را از دست
بدهد، ترخیص آن مستلزم طی ت ش ریفات واردات قطعی و پرداخت حقوق ورودی به میزان مابه التفاوت ارزش کا ل ای
وارداتی و صادراتی است.
ماده75ـ دامهایی که برای تعلیف به طور موقت از کشور خارج می شوند، مشمول رویه صدور موقت است و
این دامها و ُنّتاج آنها از پرداخت حقوق ورودی معاف میب اشند.
ت ش ریفات خروج و برگشت این دامها تابع مقررات آیین نامه تعلیف اغنام و احشام مصوب هیأت وزیران است.
فصل سوم ـ سایر رویه ها
مبحث اول ـ کا ل ای مسافری
لوایح و ها طرح
23/49ماده76ـ منظور از مسافر در این قانون شخ ص ی است که با گذرنامه یا اجازه عبور یا برگ تردد از راههای مجاز به
قلمرو گمرکی وارد یا از آنها خارج می شود. اشخاص زیر مسافر تلقی می گردند:
الف ـ شخص غیرمقیم ایران که به طور موقت به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج می شود.
ب ـ شخص مقیم ایران که از قلمرو گمرکی کشور خارج )مسافر خروجی( یا به آن وارد )مسافر ورودی( می شود.
تب ص ره1ـ مسافران خروجی از قلمرو گمرکی به مقصد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مشمول مقررات این ماده
نیستند و درصورتی که از طریق مناطق مذکور از کشور خارج شوند، موظفند کا ل ای همراه خود را به گمرک اظهار
نمایند.
تب ص ره2ـ ش رایط، ت ش ریفات اظهار و ارزیابی و میزان معافیت کا ل ای شخ ص ی همراه مسافر و امور مربوط به
مسافر در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.
ماده77ـ مسافران غیرمقیم ایران می توانند ع ل اوه بر لوازم شخ ص ی که به طور قطعی قابل ترخیص است،
اشیائی از قبیل جواهرآ ل ات شخ ص ی، اشیاء قابل حمل از جمله دوربین عکا س ی و فیلمبرداری با مقدار متناسب فیلم و
نوار یا ملزومات آن، پروژکتور فیلم یا اس ل اید، دوربین چشمی، آ ل ات موسیقی، ضبط و پخش به همراه نوار و لوح
ف ش رده، گیرنده رادیویی، تلویزیون، ماشین تحریر، ماشین حساب، رایانه شخ ص ی، کالسکه بچه، صندلی چرخدار
)ویلچر(، لوازم و تجهیزات ورز ش ی، تلفن همراه، جعبه وسایل کمکهای اولیه، تجهیزات پزشکی قابل حمل مورد نیاز
مسافر و قایق پارویی را که بر اساس آیین نامه اجرائی تعیین می گردد طبق رویه ورود موقت با ارائه تضمین به
قلمرو گمرکی وارد نمایند.
ماده78ـ مسافران غیرمقیم ایران می توانند وسیله نقلیه شخ ص ی خود را با رعایت مقررات مربوطه طبق رویه
ورود موقت به قلمرو گمرکی کشور وارد نمایند. ایرانیان مقیم خارج درصورتی می توانند از مقررات این ماده
استفاده نمایند که قبل از ورود به ایران حداقل سه ماه در خارج از کشور اقامت داشته باشند.
تب ص ره 1ـ وسیله نقلیه در مدت اعتبار پروانه ورود موقت، می تواند بعد از ثبت تاریخ و کنترل های ل ازم از راه
های مجاز خارج و وارد گردد.
تب ص ره 2ـ چنانچه ثابت گردد وسایل شخ ص ی یا وسیله نقلیه شخ ص ی مسافران غیرمقیم ایران که ورود موقت شده،
خسارت کلی دیده است، مرجوع کردن آن به ش رط واگذاری به گمرک لزومی ندارد.
ی س مبحث دوم ـ پیک سیا س ی و بسته های پست سیا
ماده 79ـ
الف ـ پیک سیا س ی، شخ ص ی است که از طرف وزارت امور خارجه دولت متبوع خود دارای حکم و حامل نوشته های
رسمی به عنوان سفارتخانه ها یا نمایندگی های آن دولت در کشورهای خارجی یا سازمان های بین المللی است و یا
حامل نوشته های سفارتخانه یا نمایندگی های مزبور به عنوان وزارت امور خارجه دولت متبوع خود و یا حامل نوشته
های رسمی سفارت یا نمایندگی دولت خود، در یک کشور به عنوان سفارتخانه ها یا نمایندگی های دیگر همان دولت
در کشور ثالث باشد.
ب ـ بسته پست سیا س ی عبارت است از بسته محتوی اسناد، اشیاء مورد استفاده رسـمی و یـا نوشتـه های رسمـی
لوایح و ها طرح
24/49دولتـی، کـه بـه مهـر وزارت امـور خـارجـه یـا نمایـندگی های سـیا س ی دولـت جمـهوری اسـ ل امی ایـران یـا دول خـارجه
مهـر و مـوم و پلمـب شـده و عبـارت »تسـریع در ارسـال پیـک رسـمی دیپـلماتیک« )EXPEDITION OFFICIELLE
COURRIER DIPLUMATIQUE( و یا هر جمله دیگری که دارای همان مفهوم باشد روی آن نوشته و به وسیله پیک
سیا س ی حمل شود.
ص ره1ـ بسته پست سیا س ی که همراه پیک سیا س ی نیست و به عنوان بار حمل می شود، نیازی به ورقه
مخصوص پیک سیا س ی و روادید ندارد و ترخیص آنها در صورت دارا بودن ش رایط ل ازم بسته های پست سیا س ی،
ب ل امانع است.
ی س تب ص ره2ـ دستورالعمل اجرائی مربوط به این بخش براساس قانون مربوط به قرارداد وین درباره روابط سیا
مصوب 21/7/1343 در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.
ماده80 ـ به کنسولگری های کشورهای خارجی در ایران به ش رط معامله متقابل، حق ارسال و دریافت بسته پست
سیا س ی به وسیله پیک سیا س ی داده می شود و در این صورت کلیه ش رایط مقرر در این مبحث درباره آنها رعایت می
گردد. پیک سیا س ی وارده به کشور باید ع ل اوه بر گذرنامه سیا س ی دارای ورقه مخصوص پیک سیا س ی صادره از طرف
فرستنده بسته پست سیا س ی باشد و ورقه مزبور باید روادید مخصوص پیک سیا س ی داشته باشد. این روادید فقط از
طرف وزارت امور خارجه در تهران یا سفارتخانه های دولت جمهوری اس ل امی ایران در خارج صادر می شود.
مبحث سوم ـ مرسو ل ات پست بین المللی
ماده81 ـ مرسو ل ات پستی کلیه اشیائی است که برطبق قوانین پستی کشور یا اتحادیه جهانی پست توسط پست
قبول، مبادله و توزیع می شود و شامل مراس ل ات و امانات به ش رح ذیل است:
الف ـ مراس ل ات پستی، نامه، کارت پستال، مطبوعات، نمونه های تجارتی، نوار و لوح ف ش رده پرشده و مانند آنها
است.
ب ـ امانات پستی، کلیه بسته های پستی است به استثناء مراس ل اتی که از لحاظ بسته بندی، وزن و کرایه پستی
تابع ضوابط خاص خود باشد.
اول ـ مبادله کیسه های مرسو ل ات پستی
ماده82 ـ کیسه های پستی حاوی مرسو ل ات پستی باید هنگام ورود به گمرک های مرزی و ارسال به خارج در
دفاتر مبادله پستی به وسیله گمرک، نظارت و مهر و موم و پلمب گردد.
دوم ـ مرسو ل ات ارسالی به خارج کشور
ماده83 ـ کلیه مرسو ل ات ارسالی به خارج از کشور که مشمول نظارت گمرکی است باید با فرم های ،CN22
CN23، CP71 و CP72 که توسط ارسال کننده تکمیل می شود همراه باشد فرم های یاد شده که اظهارنامه های
گمرکی مرسو ل ات پستی تلقی و برر س ی گمـرکی براساس آن انجام می شود توسط ادارات پـست در اختیار فرستنده
قرار می گیرد.
در واحدهای پستی که واحد گمرکی وجود دارد، نمایندگان گمرک بر مرسو ل ات پستی مشمول مقررات گمرکی
نظارت می کنند و با مهر یا با روش های خودکاری که از ناحیه گمرک ایران تجویز و مورد اجرا گذاشته می شود
لوایح و ها طرح
25/49ممهور می نمایند.
تب ص ره ـ واحد خدمات پستی، نهادی دولتی یا خصو ص ی دارای مجوز از دولت است که خدمات بین المللی پستی
ارائه می کند.
ماده84 ـ گمرک ایران می تواند در صورت درخواست پست جمهوری اس ل امی ایران تمام یا بخ ش ی از وظایف
مربوط به پذیرش مرسو ل ات پستی به خارج از کشور را پس از احراز ش رایط ل ازم با اعطای نیابت به پست جمهوری
اس ل امی ایران برای مدت معینی واگذار نماید.
ماده85 ـ در هر نقطه از کشور که دفتر مبادله مرسو ل ات پستی خارجی دایر است گمرک نیز باید در آنجا مستقر
شود و انجام وظیفه نماید.
تب ص ره1ـ دفاتر مبادله مرسو ل ات پستی خارجی با اط ل اع و موافقت گمرک ایران تأسیس می شود.
تب ص ره2ـ پست جمهوری اس ل امی ایران مکلف است تمامی امکانات اداری ل ازم جهت استقرار گمرک را تأمین نماید.
ماده86 ـ گمرک در دفاتر مبادله مرسو ل ات پستی، مرسو ل ات قبول شده را با توجه به فرم های ،CN22، CN23
CP71 و CP72 همراه آنها کنترل و در صورت وجود تردید می تواند جهت تطبیق محتوی با فرم همراه مرسوله از
مأمور پست دفتر مبادله درخواست نماید که آنها را باز کند و در صورت عدم تطبیق، مرسوله برگشت داده می شود
و چنانچه جزء کا ل ای ممنوع الصدور باشد ضبط و طبق مقررات مربوطه اقدام می شود.
گمرک بر مرسو ل ات ارسالی به خارج از کشور با مهر و موم و پلمب کیسه ها نظارت می کند.
تب ص ره ـ گمرک ضمن نظارت در امر ارسال مرسو ل ات پستی، ع ل اوه بر مهروموم نمودن کیسه ها، فرم بارنامه های
کیسه ها و امانات محتوی آنها را به مهری که از طرف گمرک ایران تعیین می شود ممهور می نماید.
سوم ـ مرسو ل ات وارده از خارج کشور
ماده87 ـ درصورتی که مرسوله ای از نظر گمرک مشکوک باشد می تواند از مأمور پست بخواهد که آن را باز
نماید. در این مورد فرم مخصوص حاکی از باز شدن و تعیین مشخصات کا ل ا طبق نمونه تعیین شده از ناحیه گمرک
ایران، به بسته مزبور الصاق می شود.
تب ص ره1ـ چنانچه نامه یا مرسوله ای که اداره پست مجاز به باز کردن آن نیست به نظر گمرک مشکوک باشد طبق
ماده )23( آییننامه اجرائی موافقتنامه امانات پستی عمل می شود. این رویه در مورد مرسو ل ات به مقصد خارج از
کشور نیز ل ازم ا ل اجراء است.
تب ص ره2ـ ترخیص محمو ل ات و مرسو ل اتی که جنبه تجاری دارند تابع ت ش ریفات و مقررات عمومی است.
چهارم ـ مرسو ل ات پستی مشمول حقوق ورودی
ماده88 ـ مرسو ل ات پستی وارده از خارج کشور که مشمول پرداخت حقوق ورودی هستند باید در انبارهای متعلق
به پست که تحت نظارت گمرک می باشند، نگهداری شوند.
لوایح و ها طرح
26/49ماده89 ـ دفاتر پست مکلفند فهرست مرسو ل ات پستی که طبق مقررات پست، متروکه تلقی می شوند با درج
کلیه مشخصات براساس اظهارنامه های گمرکی مخصوص مرسو ل ات پستی تنظیم و به همراه کا ل ا به انبارهای
گمرکی تحویل دهند. ش رکت پست مکلف است جهت نگهداری کا ل ای متروکه فضایی مناسب را در اختیار گمرک قرار
دهد.
تب ص ره ـ پست بنابه درخواست کتبی صاحب کا ل ا می تواند مدت توقف کا ل ا را حداکثر تا سه ماه تمدید کند.
پنجم ـ حمل و مبادله مرسو ل ات وارده از خارج، در داخل کشور
ماده90ـ در مواردی که مرسو ل ات پستی موضوع پروانه عبور به گمرک مقصد عبور تحویل نشود، مورد، تابع
مقررات مبحث ششم فصل اول بخش هفتم این قانون می شود.
ششم ـ توزیع مرسو ل ات و دریافت حقوق ورودی
ماده91ـ حقوق ورودی مرسو ل ات وارده از خارج توسط گمرک وصول می شود. مرسو ل ات قابل توزیع به وسیله
پست با صدور پروانه یا پته توسط مأموران گمرک تعیین و در دفتر مخصوص ثبت و پروانه یا پته گمرکی به همراه
صورتحساب وجوه متعلقه به پست تحویل می شود. ادارات پست پس از وصول حقوق ورودی، وجوه دریافتی را به
حساب گمرک واریز و حداکثر ظرف بیست روز از تاریخ تحویل صورتحساب با گمرک تسویه حساب می نمایند. وجوه
واریز شده به درآمد قطعی منظور می گردد.
مبحث چهارم ـ فروشگاه های آزاد
ماده92ـ فروشگاه های آزاد فروشگاه هایی است که توسط بخش غیردولتی تحت نظارت گمرک در فرودگاههای
بین المللی و سایر فرودگاه هایی که پرواز خارجی دارند و بنادر و مبادی زمینی دایر می شوند و اجازه داده می شود
که در آنها کا ل اهای خارجی با معافیت از پرداخت حقوق ورودی و کا ل اهای داخلی، به مسافرین ورودی یا خروجی یا
خدمه وسایل نقلیه ورودی و خروجی فروخته شود.
فروشگاه های آزاد پس از کسب مجوز از گمرک و سازمان های ذیربط ایجاد می شود.
تب ص ره ـ چگونگی ورود، خروج، فروش و نوع کا ل ا و نحوه تسویه کا ل اهای وارده به فروشگاه های مذکور در آیین
نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.
ماده93ـ کا ل ای خارجی مشمول حقوق ورودی که در فروشگاه های آزاد فقط به مسافر یا خدمه فروخته می شود
چنانچه در هنگام ورود به قلمرو گمرکی کشور بدون اظهار به گمرک کشف گردد مشمول مقررات قاچاق کا ل ا است.
ماده 94ـ چنانچه در انبار فروشگاه آزاد که خارج از انبارهای گمرکی است کا ل ایی اضافه بر اسناد و مدارک
مشاهده شود کا ل ای اضافی خارجی مشمول مقررات قاچاق کا ل ا می گردد. برای این منظور گمرک می تواند در هر
مورد که ل ازم بداند کا ل ای موجود در انبار مذکور را مورد رسیدگی و شمارش قرار دهد و آنها را با دفاتر و اسناد و
مدارک ورود و خروج تطبیق نماید.
مبحث پنجم ـ وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری
ماده95ـ »وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری« به شناور، وسیله نقلیه آبی خاکی )هاورکرافت(، هواپیما، وسایل
لوایح و ها طرح
27/49نقلیه جاده ای و ریلی که در حمل و نقل بین المللی برای حمل اشخاص و کا ل ا به صورت تجاری، مورد استفاده قرار
می گیرد، به همراه مقدار متعارف لوازم یدکی، ملزومات و تجهیزات، مواد روان کننده و سوخت موجود در باک های
استاندارد که با این وسایل نقلیه حمل می شوند اط ل اق می گردد. این اصط ل اح شامل محفظه های حمل بار یا بارُگنج
)کانتینر( نیز می شود.
ماده96ـ وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری، اعم از پر یا خالی، می تواند بهصورت موقت یا عبوری وارد قلمرو
گمرکی شود، م ش روط بر اینکه در خارج به ثبت رسیده باشد و برای حمل و نقل داخلی مورد استفاده قرار نگیرد. این
وسایل نقلیه در مهلت تعیین شده توسط گمرک باید بدون هرگونه تغییر به جز تغییرات نا ش ی از استه ل اک از مرزهای
رسمی کشور خارج شود.
ماده97ـ وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری به هنگام ورود و خروج فقط یک برگه اظهارنامه اجمالی ورودی یا
خروجی بدون نیاز به اسناد دیگر، به منظور شناسایی و تسویه این وسایل نقلیه به گمرک تسلیم می کنند و به ش رط
سپردن تعهد، ش رکت حمل و نقل ایرانی مربوطه از سپردن تضمین معاف است.
تب ص ره1ـ کا ل اهایی که با این وسایل نقلیه حمل می شوند و یا اشخا ص ی که با این وسایل نقلیه مسافرت می
نمایند، تابع مقررات خاص خود می شوند.
تب ص ره2ـ وسیله نقلیه در صورت عدم خروج در مهلت مقرر با احراز سوءنیت مشمول مقررات قاچاق می شود.
مبحث ششم ـ رویه انتقالی
ماده98ـ به انتقال کا ل اها تحت نظارت گمرک از وسیله حمل ورودی به وسیله حمل خروجی در محدوده یک گمرک
که همان گمرک ورودی و خروجی از قلمرو گمرکی است رویه انتقالی اط ل اق می شود. این انتقال به صورت مستقیم
و یا غیرمستقیم انجام می شود که وسایل حمل ورودی و خروجی همزمان یا با فاصله زمانی در محدوده یک گمرک
حضور دارند تا عمل انتقال انجام گیرد.
تب ص ره ـ نحوه ت ش ریفات اظهار، ارزیابی و تحویل و تحول کا ل ای انتقالی در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می
گردد.
مبحث هفتم ـ رویه کران بری )کابوتاژ(
ماده 99ـ کران بری )کابوتاژ( رویه ای است که براساس آن کا ل ای داخلی از یک گمرک مرزی به گمرک مرزی دیگر در
قلمرو گمرکی از راه دریا یا رودخانه های مرزی حمل می گردد. کا ل ایی که از لحاظ نزدیکی راه با رعایت ص رفه تجاری از
یک نقطه به نقطه دیگر قلمرو گمرکی از راههای زمینی مجاز با عبور از خاک کشور خارجی و همچنین کا ل ایی که از
راه دریا یا رودخانه های مرزی به مناطق آزاد حمل می شود در صورتی که برای م ص رف در این مناطق باشد نیز
مشمول مقررات کران بری )کابوتاژ( می شود. در این موارد هرگاه کا ل ای کران ُبرد )کا ل ای کابوتاژی( با وسایل نقلیه
داخلی حمل شود وسیله نقلیه نیز تابع رویه کا ل ای کران ُبرد )کا ل ای کابوتاژی( است.
تب ص ره ـ نحوه ت ش ریفات اظهار و اسناد مربوطه، ارزیابی و میزان تضمین در حدود مقررات این قانون در آیین نامه
اجرائی تعیین می گردد.
ماده 100ـ کا ل ایی که صدور آن از کشور مجاز است و صدور آن مشمول پرداخت هیچگونه وجهی نیست را می
توان با انجام ت ش ریفات و مقررات مربوطه به عنوان کران بر )کابوتاژ( حمل نمود. گمرک ایران می تواند با کران بری
لوایح و ها طرح
28/49)کابوتاژ( کا ل ای ممنوع الصدور یا کا ل ایی که به موجب قانون و مقررات مجاز م ش روط است با اخذ تضمین یا تعهد یا
قیود دیگر موافقت نماید.
ماده101ـ هرگاه مدت اعتبار پروانه کران بری )کابوتاژ( برای رسیدن کا ل ا به گمرک مقصد منق ض ی گردد و تا سه
ماه بعد از انقضاء آن از طرف صاحب کا ل ا گواهینامه گمرک مقصد مبنی بر ورود کا ل ا ارائه نشود آن کا ل ا مانند کا ل ای
به مقصد نرسیده تلقی و به نحو زیر عمل می شود:
الف ـ در صورتی که کا ل ای موضوع کـران بری )کابوتاژ( از نوع مجاز باشد نسبت به اجرای تعهد یا تضمین مأخوذه
اقدام و سپس پروانه خروجی صادر می گردد.
ب ـ درصورتی که کا ل ای موضوع کران بری )کابوتاژ(، کا ل ای ممنوع الصدور یا مجاز م ش روط باشد، مشمول
مقررات قاچاق است و در صورت اثبات عدم سوءنیت فقط به ضبط تضمین یا پیگیری انجام تعهد اکتفاء می شود. تا
زمانی که جرم قاچاق اع ل ام یا وجه تضمین یا تعهد به درآمد منظور نشده است، تحویل کا ل ا با اخذ جریمه انتظامی
موضوع ماده )109( این قانون ب ل امانع است.
تب ص ره ـ در مواردی که با ارائه مدارک و مستندات معتبر مورد تأیید گمرک، محرز شود کا ل ای کران ُبرد )کا ل ای کابوتاژی(
در اثناء حمل به علل قوه قهریه )فورس ماژور( از بین رفته است گمرک ایران مجاز است آن را به مقصد رسیده تلقی
کند و ع ل اوه بر دستور ابطال تضمین یا تعهد از تعقیب موضوع نیز خودداری نماید.
بخش هشتم ـ تخلفات و قاچاق
فصل اول ـ تخلفات گمرکی
ماده 102ـ اب ل اغ هر نوع صورت مجلس مبنیبر ضبط، توقیف کا ل ا و کشف تخلف یا قاچاق به شخ ص ی که به وکالت
از طرف صاحب کا ل ا اظهارنامه به گمرک تسلیم نموده و تنظیم صورت مجلس بر اثر رسیدگی به آن اظهارنامه
صورت گرفته است به منزله اب ل اغ آن به صاحب کا ل ا محسوب می گردد.
ماده 103ـ وسایل نقلیه آبی اعم از خالی یا حامل کا ل ا که وارد آبهای کشور می شود باید در اسکله های مجاز
پهلو بگیرد یا در لنگرگاه های مجاز لنگر بیاندازد و قبل از انجام ت ش ریفات مربوطه نباید کا ل ایی را تخلیه یا بارگیری نماید
یا از اسکله ها یا لنگرگاهها خارج شود. هواپیمایی که وارد کشور می شود اعم از خالی یا حامل کا ل ا باید در فرودگاه
مجاز فرود آید و ت ش ریفات گمرکی مقرر درباره آن انجام شود. برای هواپیماهای خروجی و کا ل ای آنها ت ش ریفات گمرکی
باید قبل از پرواز انجام گیرد. وسایل نقلیه زمینی اعم از خالی یا حامل کا ل ا باید از راههای مجاز گمرکی وارد کشور
شود و یک س ره به اولین گمرک مرزی وارد و ت ش ریفات گمرکی آن انجام گردد و همچنین از راههای مجاز گمرکی خارج
شود.
تب ص ره1ـ اسکله ها، لنگرگاه ها، فرودگاه ها و راههای مجاز گمرکی برای ورود و خروج وسایل نقلیه و کا ل ا و مسافر
و هواپیماهای مشمول ت ش ریفات گمرکی به پیشنهاد کارگروهی به مسؤولیت وزارت کشور و با ش رکت نمایندگان تام
ا ل اختیار گمرک ایران، وزارتخانه های امور خارجه، اط ل اعات، راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، نیروی انتظامی
و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تعیین می شود و بهتصویب هیأت وزیران می رسد.
تب ص ره2ـ پهلو گرفتن، لنگر انداختن، فرود آمدن و وارد شدن وسایل نقلیه و خارج شدن آنها بدون انجام ت ش ریفات
مربوطه از مسیر غیرمجاز جز در موارد قوه قهریه )فورس ماژور( که باید ثابت شود، در مورد وسایل نقلیه خالی
مشمول پرداخت جریمه به مبلغ سیصدهزار )300.000( ریال تا سه میلیون )3.000.000( ریال به تشخیص رئیس
لوایح و ها طرح
29/49گمرک مربوطه می شود. همچنین در مورد وسایل نقلیه حامل کا ل ا طبق مقررات ماده )113( رفتار می گردد.
ماده104ـ هرگاه به همراه کا ل ایی که با رعایت ماده )103( وارد گردیده است بسته یا بسته هایی مشاهده شود که
در اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار یا بارنامه وسیله نقلیه، ذکری از آن نشده باشد و یا بسته یا بسته هایی در
اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار یا بارنامه ذکر شود که به مرجع تحویل گیرنده، تحویل نگردیده باشد و برای
توضیح علت اخت ل اف نیز ظرف سه ماه اسناد و مدارک مورد قبول گمرک از طرف ش رکت حمل و نقل کا ل ا ارائه نشود
حسب مورد به ش رح زیر رفتار می گردد:
الف ـ در مورد اضافه تخلیه به ضبط بسته یا بسته های اضافی اکتفاء می شود.
ب ـ در مورد ک س ر تخلیه به اخذ جریمه انتظامی مطابق ماده )110( این قانون اقدام می گردد.
تب ص ره1ـ چنانچه ظرف مهلت مقرر با ارائه اسناد و مدارک مورد قبول گمرک، ثابت گردد که نسبت به اخت ل اف،
سوءنیتی نبوده است، گمرک اجازه اص ل اح اظهارنامه اجمالی را می دهد.
تب ص ره2ـ بسته های اضافی تحویلی به گمرک های مقصد عبور داخلی مشمول مقررات این ماده است.
تب ص ره3ـ میـزان ک س ری و اضافی غـیرمتعارف کـا ل اهایی که بدون بسته بندی وارد می گردد نیز از نظر نحوه اقدام
و اخذ جریمه مشمول مقررات این ماده می شود.
تب ص ره4ـ مسؤول پرداخت جریمه های فوق در مورد ش رکتهای حمل و نقلی که در ایران نمایندگی دارند،
نمایندگی های مزبور است و در مورد ش رکتهای حمل و نقلی که نمایندگی رسمی در ایران ندارند گمرک میتواند به
منظور وصول جریمه های احتمالی از حامل کا ل ا تضمین ل ازم را اخذ کند.
ماده105ـ هرگاه کا ل ایی که ورود آن ممنوع است برای ورود قطعی با نام و مشخصات کامل و صحیح اظهار شود
گمرک باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی وی به طور مکتوب اخطار کند که حداکثر ظرف
سه ماه نسبت به عبور خارجی یا مرجوع کردن کا ل ا با رعایت ضوابط اقدام نماید. در صورت عدم اقدام ظرف مدت
مزبور، گمرک کا ل ا را ضبط و مراتب را به صاحب آن یا نماینده او اب ل اغ می نماید. صاحب کا ل ا حق دارد از تاریخ اب ل اغ
ضبط تا دو ماه اعتراض خود را به دادگاه صالحه تسلیم نماید و مراتب را حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ مراجعه به
دادگاه صالحه به گمرک مربوطه اع ل ام کند. در غیر این صورت کا ل ا به ضبط قطعی دولت درمی آید.
تب ص ره1ـ کا ل ایی کـه وارد کردن آن جرم شنـاخته می شود از شمول این ماده مستثنی است و طبق قوانین و
مقررات مربوط به آن عمل می شود.
تب ص ره2ـ در مواردی که صاحب کا ل ا به تشخیص گمرک معترض باشد و پرونده به واحدهای ستادی و مراجع
رسیدگی به اخت ل افات گمرکی احاله شود رسیدگی به آن خارج از نوبت انجام می گیرد. تاریخ اب ل اغ نظر نهایی گمرک
مبدأ سه ماه مذکور است.
تب ص ره3ـ اگر صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی او به طور مکتوب عدم موافقت خود را از عبور خارجی یا مرجوع کردن
کا ل ا قبل از سه ماه مذکور اع ل ام نماید گمرک ب ل افاصله به ضبط کا ل ا اقدام می کند.
ماده106ـ در مورد کا ل ای موضوع ماده )105( که به جای کا ل ای مجاز و بدون استفاده از اسناد خ ل اف واقع از
گمرک ترخیص شده و از تاریخ ترخیص آن بیش از چهار ماه نگذشته است به ش رح زیر رفتار می شود:
لوایح و ها طرح
30/49الف ـ در صورتی که تمام یا قسمتی از کا ل ای ترخیص شده در اختیار صاحب کا ل ا باشد کا ل ا فوری توقیف و پس از
رد حقوق ورودی دریافتی طبق مقررات ماده )105( این قانون رفتار می شود.
ب ـ درصورتی که تمام یا قسمتی از کا ل ای ترخیص شده در اختیار صاحب کا ل ا نباشد و معلوم گردد که در زمان
ترخیص، حقوق ورودی بیشتری به آن تعلق می گرفته است، مابه التفاوت حقوق ورودی مقدار به دست نیامده
دریافت می شود.
ماده107ـ هرگاه ضمن رسیدگی به اظهارنامه یا بازر س ی کا ل ای صادراتی معلوم شود وجوهی کمتر از میزان مقرر،
اظهار یا تـودیع گردیده است عـ ل اوه بر اخذ مابه التفاوت به تشخیص رئیس گمرک جریمه ای از پنج درصد )5%( تا
پنجاه درصد )50%( مابه التفاوت مذکور دریافت می شود.
تب ص ره ـ هرگاه در اظهارنامه صادراتی بیش از ده درصد )10%( کمتر یا بیشتر ارزش کا ل ا غیرواقعی اظهار گردد تا
تسهی ل ات و مزایای غیرقانونی برای صاحب کا ل ا ایجاد نماید جریمه ای بین ده درصد )10%( تا صد درصد )100%(
مابه التفاوت ارزش، اخذ می شود.
ماده108ـ غیر از مصادیقی که در این قانون به عنوان قاچاق ذکر شده است کشف هر نوع مغایرت بعد از اظهار
و قبل از ترخیص کا ل ای ورودی از گمرک که موجب زیان مالی دولت گردد و مـستلزم اخذ تفاوت وجوه متعلقه باشد
ع ل اوه بر اخذ مابه التفاوت، با توجه به اوضاع و احوال به تشخیص رئیس گمرک جریم های از ده درصد )10%( تا
صددرصد )100%( مابه التفاوت، دریافت می شود.
تب ص ره1ـ درصورتی که کشف مغایرت منجر به اخذ مابه التفاوت حقوق ورودی به میزانی بیش از پنجاه درصد
)50%( حقوق ورودی کا ل ای اظهار شده باشد ع ل اوه بر اخذ مابه التفاوت، حداقل جریمه مأخوذه نباید کمتر از پنجاه
درصد )50%( مابه التفاوت باشد.
تب ص ره2ـ در مواردی که مقصد نهایی بارنامه بعد از گمرک، مرز ورودی باشد و اظهارنامه عبوری براساس
مندرجات اسناد، تنظیم و تسلیم گمرک شده باشد در صورتی که در اثر ارزیابی مغایرتی در نوع و میزان کا ل ا کشف
شود و اسناد مورد قبول گمرک طی سه ماه ارائه نگردد، کا ل ای مغایر و مازاد توسط دولت ضبط می گردد.
تب ص ره3ـ جرائم مربوط به اظهار مغایر به استثناء تب ص ره )2( این ماده در مورد کا ل ای عبور خارجی و مرجوعی و
عبور داخلی توسط ش رکت حمل و نقل به صورت تضمین اخذ می شود تا در صورت عدم خروج کا ل ا یا عدم تحویل
کا ل ا به گمرک مقصد در مهلت مقرر ع ل اوه بر اجرای مقررات مربوطه به درآمد قطعی واریز گردد.
ماده109ـ وسایل نقلیه و کا ل اهایی که به صورت عبوری، ورود موقت، ورود موقت برای پردازش یا مرجوعی وارد
کشور می گردد و وسایل نقلیه ای که به استناد جواز عبور بین المللی وارد کشور می شود چنانچه در مهلت مقرر
برای خروج از کشور یا تحویل به گمرک به غیراز موارد قوه قهریه )فورس ماژور( مراجعه ننماید به تشخیص رئیس
گمرک به ازای هر روز تأخیر مشمول جریم های از دویست هزار )200.000( ریال تا یک میلیون )1.000.000( ریال
می شود.
تب ص ره ـ مواردی که وجه تعهد یا تضمین دریافت شده از صاحب وسیله نقلیه یا کا ل ا به درآمد واریز گردیده و یا
جرم قاچاق به مراجع قضائی گزارش شده باشد، از حکم این ماده مستثنی است.
ماده110ـ هرگاه در اظهارنامه هایی که برای ترخیص کا ل ا تسلیم گمرک می شود مشخصات کا ل ا برخ ل اف واقع
لوایح و ها طرح
31/49اظهار شده باشد ولی این خ ل اف اظهار متضمن زیان مالی دولت نشود و کشف آن مستلزم اخذ تفاوت نباشد به
تشخیص رئیس گمرک محل، جریم های که حداقل آن پانصد هزار )500.000( ریال و حداکثر آن یک میلیون
)1.000.000( ریال است اخذ و با اجازه کتبی رئیس گمرک محل، اظهارنامه تسلیمی اص ل اح می شود.
تب ص ره ـ در مواردی که اظهار خ ل اف از مصادیق تخلفات و قاچاق موضوع این قانون نباشد ولی کا ل ا ممنوع الورود
باشد گمرک در این موارد وفق مقررات ماده )105( این قانون اقدام می نماید و ع ل اوهبر آن، جریمه موضوع این
ماده نیز اخذ می گردد.
ماده111ـ مرتکبین تخلف از مقررات گمرکی که جریمه از آنها مطالبه می شود هر گاه نسبت به اصل جریمه یا
میزان آن که توسط رئیس گمرک محل تعیین می گردد اعتراض داشته باشند می توانند قبل از ترخیص یا پس از
تودیع یا تأمین آن در گمرک محل، اعتراض خود را با د ل ایل و مدارک به منظور ارجاع به مراجع رسیدگی به اخت ل افات
گمرکی به گمرک مربوطه تسلیم نمایند.
تب ص ره ـ در تمام مواردی که توسط رؤساء گمرک، جریمه برای تخلفات گمرکی تعیین می گردد جریمه باید باتوجه
به نوع و تکرار و تعدد تخلف، سابقه و وضعیت متخلف، حجم و نوع و ارزش کا ل ا، ش رایط مکان و زمان، تعیین و به
وضوح و به طور کامل در صورت مجلس تخلف قید و امضاء و یک نسخه از آن به گمرک ایران ارسال گردد و در
مقابل وصول جریمه ب ل افاصله رسید رسمی صادر و به پرداخت کننده تسلیم شود.
ماده112ـ اشتغال کارکنان گمرک به امر بازرگانی خارجی یا کارگزاری گمرکی و هر نوع حرفه دیگر که با ت ش ریفات
گمرکی مرتبط باشد ممنوع است. متخلفین با حکم مراجع رسیدگی به تخلفات اداری، به اخراج از خدمت در گمرک
محکوم می شوند.
فصل دوم ـ قاچاق
ماده113ـ موارد زیر قاچاق گمرکی محسوب می شود:
الف ـ کا ل ایی که از مسیر غیرمجاز یا بدون انجام ت ش ریفات گمرکی به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج گردد.
همچنین کا ل اهایی که بدون انجام ت ش ریفات گمرکی یا از مسیرهای غیرمجاز وارد کشور شود و در داخل کشور کشف
گردد.
تب ص ره ـ منظور از مسیر غیرمجاز، مسیرهایی غیر از موارد مندرج در تب ص ره )1( ماده )103( این قانون است.
ب ـ خارج نکردن وسایل نقلیه و یا کا ل ای ورود موقت، ورود موقت برای پردازش، عبور خارجی و مرجوعی ظرف
مهلت مقرر از قلمرو گمرکی و عدم تحویل کا ل ای عبور داخلی شخ ص ی ظرف مهلت مقرر جز در مواردی که عدم خروج
یا عدم تحویل به گمرک و یا ترخیص قطعی، عمدی نباشد.
تب ص ره ـ ارائه اسناد خ ل اف واقع که د ل الت بر خروج وسایل نقلیه و کا ل ا از قلمرو گمرکی و یا تحویل آنها به گمرک
داشته باشند نیز مشمول مقررات این بند است.
پ ـ بیرون بردن کا ل ای تجاری از اماکن گمرکی بدون اظهار یا بدون پرداخت یا تأمین حقوق ورودی، خواه عمل در
حین خروج از اماکن گمرکی یا بعد از خروج کشف شود. هرگاه خارج کننـده غیر از صاحـب کا ل ا یا نماینده قانونی او
باشد گمرک عین کا ل ا و در صورت نبودن کا ل ا بهای آن را از مرتکب می گیرد و پس از دریافت وجوه گمرکی مقرر، به
صاحب کا ل ا مسترد می دارد و مرتکب طبق مقررات کیفری تعقیب می شود.
لوایح و ها طرح
32/49 ت ـ کا ل ای عبور خارجی که تعویض و یا قسمتی از آن برداشته شود.
ث ـ کا ل ایی که ورود یا صدور آن ممنوع است تحت عنوان کا ل ای مجاز یا مجاز م ش روط و با نام دیگر اظهار شود.
کا ل ای عبوری مشمول تب ص ره )2( ماده )108( این قانون می شود.
ج ـ وجود کا ل ای اضافی همراه کا ل ای اظهار شده که در اسناد تسلیمی به گمرک ذکری از آن نشده است، م ش روط
بر اینکه کا ل ای اضافی از نوع کا ل ای اظهار شده نباشد. کا ل ای اضافی موضوع ماده )54( این قانون از شمول این بند
مستثنی است.
چ ـ وسایل نقلیه و کا ل ایی که صدور قطعی آن ممنوع یا م ش روط است و به عنوان خروج موقت یا کران بری
)کابوتاژ( اظهار شده باشد و ظرف مهلت مقرر به قلمرو گمرکی وارد نگردد. موارد قوه قهریه )فورس ماژور( و
مواردی که عدم ورود کا ل ا عمدی نیست از این حکم مستثنی است.
ح ـ کا ل ای مجاز یا مجاز م ش روطی که تحت عنوان کا ل ای مجاز یا مجاز م ش روط دیگری که جمع حقوق ورودی آن
کمتر است با نام دیگر و با استفاده از اسناد خ ل اف واقع اظهار شود، کا ل ای عبوری مشمول تب ص ره )1( ماده )108( این
قانون است. منظور از اسناد خ ل اف واقع اسنادی است که در آن خصوصیات کا ل ایی ذکر شده باشد که با جنس و
خصوصیات کا ل ای اظهار شده تطبیق ننماید و یا جعلی باشد.
خ ـ کا ل ا با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خ ل اف یا اسناد غیرواقعی و یا با ارائه مجوزهای جعلی به
گمرک اظهار شود.
دـ کا ل ای جایگزین شده ممنوع الصدور یا م ش روط یا دارای ارزش کمتری که با کا ل ای صادراتی که برای آن پروانه
صادر گردیده است تعویض شود.
ذـ کا ل ای مورد معافیتی که بدون رعایت مقررات ماده )120( این قانون به دیگری منتقل شود.
ماده114ـ بنا به پیشنهاد گمرک ایران، اشخا ص ی که کارت بازرگانی دارند، چنانچه مرتکب قاچاق کا ل ا شوند، کارت
بازرگانی آنها پس از رسیدگی به موضوع در کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتاق
بازرگانی و صنایع و معادن ایران و گمرک ایران به طور موقت توقیف یا به طور دائم ابطال می گردد.
تب ص ره ـ ابطال کارت بازرگانی مانع از ترخیص کا ل ایی که طبق مقررات، قبل از محرومیت برای آن گشایش اعتبار
شده یا حمل آن آغاز گردیده است، نمی شود.
ماده 115ـ در صورتی که در اجرای مقررات و کنترل های گمرکی بخ ش ی از محموله، مشمول مقررات قاچاق
گمرکی تشخیص داده شود، نگهداری یا ضبط مابقی کا ل ا یا وسیله نقلیه آن مجاز نمی باشد، مگر آن که به تشخیص
گمرک نگهداری آنها برای اثبات عمل قاچاق یا وصول جریمه ها ض روری باشد.
ماده 116ـ هرگونه حک و اص ل اح در صورت مجلس کشف و ضبط، حذف یا الحاق نام شخص یا اشخاص دیگری
در آن به عنوان عوامل کشف و تغییر دادن در مندرجات آن ممنوع است و مرتکب در صورت وجود عمد به عنوان
جعل و تزویر در اسناد دولتی در مراجـع قضائی مورد تعـقیب قرار می گیرد. هرگاه جـعل و تـزویر مزبور متـضمن جرم
دیگری نیـز باشد مرتکب برای آن جرم نیز طبق مقررات و قوانین مربوط مورد تعقیب واقع می شود.
لوایح و ها طرح
33/49ماده 117ـ اسناد مثبته گمرکی که در موارد احتمالی قاچاق می توان به آن استناد نمود عبارت از اصل اسناد زیر
است:
الف ـ پروانه ورود گمرکی
ب ـ پته گمرکی
ا ل پ ـ قبض سپرده موجب ترخیص کا
ت ـ قبض خرید کا ل ای متروکه، ضبطی و ب ل اصاحب
ث ـ پروانه عبور
ج ـ پروانه مرجوعی
چ ـ پروانه ورود موقت
ح ـ پروانه ورود موقت برای پردازش
خ ـ پته عبور
دـ پروانه کران بری )کابوتاژ(
ذـ پروانه صادراتی
رـ پروانه صدور موقت
زـ کارت مسافری صادره توسط مناطق آزاد تجاری و صنعتی
ژـ کارت هوشمند تکمیل و تأیید شده توسط گمرک
تب ص ره ـ مشخصات مذکور در این اسناد باید با مشخصات کا ل ا تطبیق نماید و فاصله بین تاریخ صدور سند و
تاریخ کشف کا ل ا با توجه به نوع کا ل ا و نحوه م ص رف آن متناسب باشد.
ماده 118ـ مقررات کشف، تحویل، تهیه صورت مجلس قاچاق، توقیف کا ل ا و متهم، مخبر، کاشف، میزان جریمه
ها، نحوه وصول، فروش و تقسیم حاصل فروش و جریمه های آن، نحوه ارجاع پرونده به مراجع صالحه و سایر موارد
پیش بینی نشده در این فصل تابع قوانین مربوط به قاچاق است.
بخش نهم ـ معافیت ها و ممنوعیت ها
فصل اول ـ معافیت ها
ماده119ـ ع ل اوه بر معافیت های مذکور در جدول تعرفه گمرکی ضمیمه آیین نامه اجرائی قانون مقررات
لوایح و ها طرح
34/49صادرات و واردات و معافیت های دیگری که به موجب قوانین، تصویب نامه ها، موافقتنامه ها و قراردادهای
مصوب مجلس شورای اس ل امی برقرار شده است، موارد زیر نیز از پرداخت حقوق ورودی معاف می باشد:
الف ـ کا ل اهای مورد استفاده متعلق به رؤسای کشورهای خارجی و همراهان آنها
ب ـ
1ـ کا ل ای مورد استفاده رسمی مأموریت های سیا س ی خارجی و کا ل ای مورد استفاده شخ ص ی مأموران سیا س ی و
خانواده آنان موضوع ماده )36( قانون مربوط به قرارداد وین درباره روابط سیا س ی، مصوب 21/7/1343 به ش رط
رفتار متقابل و با تشخیص وزارت امور خارجه و گمرک ایران در هر مورد
2ـ کا ل ای مورد استفاده رسمی مأموریت های کنسولی خارجی و کا ل ای مورد استفاده شخ ص ی مأموران کنسولی
خارجی و اعضای خانواده آنان که اهل خانه او می باشند در حدود قانون کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی
مصوب 4/12/1353 به ش رط رفتار متقابل و با تشخیص وزارت امور خارجه و گمرک ایران در هر مورد
3ـ کا ل ای مورد استفاده رسمی نمایندگی های سازمان ملل متحد و مؤسسات تخص ص ی وابسته به آن و کا ل ای
مورد استفاده کارکنان و کارشناسان سازمان ملل متحد، مأمور خدمت در ایران در حدود قانون کنوانسیون مزایا و
مصونیت های سازمان ملل متحد مصوب 13/12/1352 و قانون کنوانسیون مزایا و مصونیت های سازمانهای
تخص ص ی ملل متحد مصوب 20/12/1352 با تشخیص وزارت امور خارجه و گمرک ایران در هر مورد
4ـ کا ل ای مورد استفاده کارشناسان خارجی اعزامی از محل کمکهای فنی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کشورهای
خارجی و مؤسسات بین المللی به ایران، برابر آیین نامه مزایا و معافیت های کارشناسان خارجی مصوب
23/4/1345 با تشخیص وزارت امور خارجه و گمرک ایران در هرمورد و اشیاء مورد استفاده رسمی بازرسان سازمان
کنوانسیون منع س ل احهای شیمیایی درحدود قانون الحاق دولت جمهوری اس ل امی ایران به کنوانسیون منع گسترش،
تولید، انباشت و به کارگیری س ل احهای شیمیایی و انهدام آنها مصوب 5/5/1376 و سایر کنوانسیون های بین المللی
که دولت جمهوری اس ل امی ایران به آن پیوسته است و یا می پیوندد در حدود مقررات این کنوانسیون ها
5 ـ آ ل ات و ادوات حفاری و مواد شیمیایی و وسایل عملیات علمی و فنی واردشده توسط هیأت های علمی
باستان شنا س ی کشورهای عضو سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد )یونسکو( با تشخیص و تأیید سازمان
میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و گمرک ایران در هر مورد برای حفاری و اکتشافات علمی
پ ـ رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوایی که امکان ساخت داخلی آنها در کشور فراهم نیست به پیشنهاد ش رکت
فرودگاه های کشور و موافقت وزارت راه و شهرسازی و تأیید وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی
و دارایی
ت ـ تجهیزات نظامی اعم از اسلحه و مهمات، لوازم مخابراتی نظامی، مواص ل اتی، تانک و سایر ارابه های زره
پوش جنگی و وسایل نقلیه خاص دفاعی به استثناء سواری و سواری کار و مواد اولیه برای ساخت اق ل ام یاد شده که
با تأیید کتبی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از بودجه دولت یا از محل هر اعتبار دیگری که به همین منظور
تخصیص یافته و به تصویب دولت رسیده است و به صورت انحصاری برای مصارف وزارت دفاع و پشتیبانی
نیروهای مسلح و سایر نیروهای مسلح و انتظامی خریداری و به طور مستقیم به نام سازمان های مذکور از خارج
وارد شده
تب ص ره ـ وزرای امـور اقتصادی و دارایی و دفاع و پـشتیبانی نـیروهای مسـلح بنا به د ل ایل نظـامی و امنیـتی می
لوایح و ها طرح
35/49تواننـد کا ل ای وارده را از بـازر س ی معاف و مراتب را به گمرک اع ل ام نمایند.
ث ـ اق ل ام و تجهیزات خاص اط ل اعاتی با تأیید کتبی وزیر اط ل اعات
تب ص ره1ـ اق ل ام مزبور از بازبینی و بازر س ی معافند.
تب ص ره2ـ مقررات این بند شامل صادرات کا ل اهای مذکور نیز می شود.
ج ـ کا ل ای عبوری خارجی، مرجوعی، انتقالی، کران بری )کابوتاژ(، واردات موقت، واردات موقت برای پردازش
چ ـ اسباب سفر و لوازم شخ ص ی و اشیاء غیرمستعمل و مواد خوراکی غیرتجاری همراه مسافر
تب ص ره ـ سقف ارزش معافیت اق ل ام موضوع این بند در مورد هر مسافر مبلغی است که به پیشنهاد وزارت
صنعت، معدن و تجارت و تصویب هیأت وزیران تعیین می شود. در صورت افزایش، مازاد بر آن با حفظ جنبه
غیرتجاری مشمول پرداخت حقوق ورودی می شود.
ح ـ لوازم خانه و لوازم شخ ص ی ایرانیان مقیم خارج که مدت اقامت آنان در خارج یک سال یا بیشتر باشد و لوازم
خانه و اشیاء اتباع خارجی دارای اجازه اقامت که به ایران وارد می شوند م ش روط بر این که:
1ـ لوازم و اشیاء مزبور از یک ماه قبل تا نه ماه بعد از ورود شخص به قلمرو گمرکی وارد شود موارد قوه قهریه
)فورس ماژور( به تشخیص گمرک ایران مستثنی است.
2ـ لوازم و اشیاء مزبور به تشخیص گمرک با وضع و شؤون اجتماعی آنان متناسب بوده و جنبه تجاری نداشته
باشد.
3ـ در پنج سال گذشته، از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند.
تب ص ره1ـ کارمندان دولت که برای انجام مأموریت یک ساله یا بیشتر به خارج از کشور اعزام می شـوند در صورتی
که قـبل از پایان مـأموریت و توقف یـک ساله از خارج احضار شوند همچنین ایرانیانی که به تشخیص وزارت امور
خارجه به ناحق از کشور محل سکونت اخراج می شوند مشمول ش رط مدت یک سال توقف مذکور در این بند نیستند.
تب ص ره2ـ منظور از لوازم خانه اشیائی است که به طور عرفی مورد استفاده شخص و یا خانواده صاحب آن اشیاء
هنگام اقامت در یک محل قرار می گیرد.
تب ص ره3ـ اشخا ص ی که با رعایت مقررات مربوطه از مناطق آزاد به س رزمین اصلی وارد می گردند نیز مشمول
تسهی ل ات این بند می شوند.
خ ـ آ ل ات و ابزاردستی اعم از برقی و غیربرقی مربوط به کار یا حرفه ایرانیان شاغل در خارج و خارجیانی که به
ایران می آیند م ش روط بر این که:
1ـ اشتغال آن افراد به حرفه و پیشه و کار مورد ادعاء به تصدیق مقامات کنسولی ایران در کشور محل اقامت
قبلی آنان برسد. در نقاط فاقد مقامات کنسولی ایران ارائه گواهی مقامات محلی کفایت می کند.
لوایح و ها طرح
36/49 2ـ از یک ماه قبل از ورود تا نه ماه بعد از ورود آنان به قلمرو گمرکی برسد.
دـ لوازم شخ ص ی، لوازم خانه و آ ل ات و ابزار کار دستی ایرانیان مقیم خارج که فوت می شوند، با ارائه صورت
مجلس ماترک که حداکثر ظرف یک سال بعد از فوت، توسط مأموران کنسولی دولت جمهوری اس ل امی ایران تنظیم
گردد و حداکثر تا یک سال بعد از صدور گواهی انحصار وراثت وارد کشور شود.
تب ص ره ـ مقامات محلی به تشخیص وزارت امور خارجه در مواردی که مأموران کنسولی دولت جمهوری اس ل امی
ایران در کشور محل اقامت نباشند، ص ل احیت تنظیم صورت مجلس مذکور را دارند.
ذـ دارو و لوازم طبی و بیمارستانی مورد احتیاج درمانی و بهداشتی مؤسسات خیریه و عام المنفعه با گواهی
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تب ص ره ـ فهرست این مؤسسات با تأیید وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و
دارایی به تصویب هیأت وزیران می رسد.
رـ وسائط نقلیه از جمله آمبو ل انس، خودروهای فرماندهی امداد و نجات، خودروهای ویژه امداد و نجات به استثناء
سواری، دارو، لوازم پزشکی طبی و بیمارستانی، بالگرد و قایق امدادی، موادغذایی، پوشاک، پتو، چادر، خانه های
پیش ساخته یا سایر کا ل اهای امداد و نجات مورد نیاز که به منظور کمک به آسیب دیدگان از ب ل ایای طبیعی یا حوادث
غیرمترقبه یا سایر وظایف و مأموریت های ت ص ریح شده در اساسنامه ه ل ال احمر جمهوری اس ل امی ایران که به نام
ه ل ال احمر جمهوری اس ل امی ایران وارد می شود با تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی
تب ص ره ـ ت ش ریفات گمرکی و ترخیص کا ل اها و اق ل ام وارداتی و اهدائی به هنگام وقوع بحران ها و سوانح و حوادث
غیرمترقبه ملی و منطقه ای در کمترین زمان ممکن به عمل می آید.
زـ اشیاء باستانی مربوط به میراث فرهنگ و تمدن ایران، اعم از اینکه از قبل به خارج از کشور برده شده یا در
خارج از کشور به دست آمده باشد با تشخیص و تأیید سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
ژـ ورود اشیاء هنری و فرهنگی به منظور تشکیل بایگانی موزه ها و نمایشگاه های فرهنگی و هنری، کتابخانه ها و
مباد ل ات فرهنگی و هنری و تعمیر و مرمت آثار باستانی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اس ل امی، سازمان اسناد و
کتابخانه ملی ایران و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حسب مورد
س ـ اشیاء عتیقه مربوط به میراث فرهنگ و تمدن سایر کشورها که برای ایجاد یا تکمیل موزه های عمومی وارد
کشور می شود به تشخیص و تأیید سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
ش ـ کا ل اهای صادراتی که به هر علت عینًا بازگشت داده شود با رعایت مقررات ماده )65( این قانون
تب ص ره ـ منظور از کلمه عینًا در این قانون آن است که روی کا ل ای صادراتی بازگشت شده به کشور، در خارج
عملی انجام و یا از آن استفاده نشده باشد.
ص ـ سوخـت و روغن م ص رفی وسایل نقلیه به میزان متعارف در ورود و خروج از کشور
ض ـ نمونه های تجاری بیب ها که به تشخیص گمرک ذاتًا قیمتی نداشته و در عرف قابل خرید و فروش نباشد، با
رعایت کنوانسیون مربوطه
لوایح و ها طرح
37/49تب ص ره ـ در مورد نمونه های دارای بهای ذاتی صاحب کا ل ا می تواند با حضور مأموران گمرک آن را غیرقابل فروش
ساخته و ترخیص نماید.
ط ـ مدال ها، نشان ها و تندیس های اعطائی از طرف دولتها و مؤسسات خارجی بین المللی به طور رسمی به
اتباع ایران
ظ ـ هواپیماهای باری و مسافری
ع ـ کا ل انما )کاتولوگ(، دفترک )بروشور(، تقویم، لوحهای ف ش رده تبلیغاتی، کتابچه حاوی مشخصات فنی و تجاری
کا ل ا، اسناد مربوط به حمل کا ل ا، نقشه های فنی فاقد جنبه تجاری
غ ـ واردات ماشین آ ل ات خط تولید به تشخیص وزارت صنایع و معادن توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی
مجاز
تب ص ره1ـ کا ل اهای موضوع این ماده مشمول محدودیت ها و ممنوعیت ها به استثناء محدودیت ها و ممنوعیت
های ش رعی و قانونی با رعایت مقررات فصل دوم از بخش نهم این قانون با عنوان »ممنوعیت ها« نمی شود.
تب ص ره2ـ معافیت های موضوع بندهای )چ( تا )د( این ماده شامل وسایل نقلیه نیست.
ماده120ـ کا ل اهای موضوع بندهای )ب(، )ث(، )ذ(، )ر( و )ژ( ماده )119( این قانون و کا ل اهایی که به موجب
قوانین خاص یا تصویب نامه های هیأت وزیران با معافیت از حقوق ورودی ترخیص می شوند اگر قبل از انقضاء ده
سال از تاریخ ترخیص آن به شخص دیگری که حق استفاده از معافیت با همان ش رایط را ندارد به هر عنوان اعم از
قطعی یا وکالتی واگذار شود باید وجوه متعلقه را با ک س ر مبلغی که به تناسب فرسودگی و استه ل اک در نظر گرفته
می شود، پرداخت کند.
مواردی که طبق مقررات مربوط برای واگذاری نحوه دیگری مقرر شده باشد، مستثنی است.
تب ص ره ـ واگذاری کا ل ای موضوع این ماده قبل از پنج سال از تاریخ ترخیص مستلزم اخذ مجوزهای ورود است.
ماده121ـ حقوق ورودی قطعات و لوازم و موادی که برای م ص رف در ساخت یا مونتاژ یا بسته بندی اشیاء یا مواد
یا دستگاه ها وارد می گردد در مواردی که مشمول ردیفی از جدول تعرفه شود که مجموعًا مأخذ حقوق ورودی آن
بیشتر از جمع مأخذ حقوق ورودی ش یء یا ماده یا دستگاه آماده باشد به تشخیص و نظارت وزارت صنعت، معدن و
تجارت به مأخذ حقوق ورودی ش یء یا ماده یا دستگاه آماده مربوط وصول می شود.
فصل دوم ـ ممنوعیت ها
مبحث اول ـ ممنوعیت ها در ورود قطعی
ماده 122ـ ورود قطعی کا ل اهای م ش روحه زیر ممنوع است:
الف ـ کا ل اهای ممنوعه براساس ش رع مقدس اس ل ام و به موجب قانون
لوایح و ها طرح
38/49 ب ـ کا ل اهای ممنوع شده به موجب جدول تعرفه گمرکی یا تصویب نامه های متکی به قانون
پ ـ اسلحه از هر قبیل، باروت، چاشنی، فشنگ، گلوله و سایر مهمات جنگی، دینامیت و مواد محترقه و منفجره
مگر با اع ل ام و موافقت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
ت ـ مواد مخدر و روانگردان از هر قبیل و پیش سازهای آنها مگر با موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی در هر مورد
ث ـ دستگاه های فرستنده از هر نوع و قطعات متعلق به آنها مگر با موافقت وزارت ارتباطات و فناوری اط ل اعات
در هر مورد
ج ـ دستگاه مخصوص عکا س ی و فیلمبرداری هوایی مگر با موافقت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
چ ـ سامانه )سیستم (های استراق سمع، فرستنده ها و ضبط کننده های کوچک اعم از ریزدوربین ها و
ریزمیکروفون ها با قابلیت جاسو س ی و فرستنده های خاص و پوش ش ی با س رعت با ل ا، انواع کا ل ا یا سامانه )سیستم(
های با قابلیت کنترل و شنود ارتباطات با سیم و بیسیم )مونیتورینگ( و سامانه )سیستم ( های رمزکننده که در
راستای اهداف جاسو س ی کاربرد دارند مگر با موافقت وزارت اط ل اعات در هر مورد
تب ص ره1ـ ورود کا ل اهای الکترونیکی و مخابراتی با کاربرد تجاری و مدل خاص که مورد سوءاستفاده جاسو س ی قرار
می گیرند و همچنین کا ل اها و مواد دارویی، غذایی، معدنی، سموم و مواد آلی که به عنوان کا ل ای دو منظوره مورد
سوء استفاده بیوتروریزم قرار می گیرند براساس اع ل ام وزارت اط ل اعات حسب مورد ممنوع می گردد.
تب ص ره2ـ فهرست و مشخصات کا ل اهای موضوع این بند و تب ص ره )1( توسط وزارت اط ل اعات تعیین و به گمرک
ایران اع ل ام می گردد.
ح ـ حاملین صوت و تصویر ضبط شده خ ل اف نظم عمومی یا شؤون ملی یا عفت عمومی و یا مذهب رسمی
کشور به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اس ل امی
خ ـ کتاب، روزنامه، مجله، صور، ع ل امت و هر نوع نوشته مخالف نظم عمومی یا شؤون ملی یا عفت عمومی و یا
مذهب رسمی کشور به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اس ل امی
دـ کا ل اهای دارای عبارت یا ع ل امتی مخالف نظم عمومی یا شؤون ملی یا عفت عمومی و یا مذهب رسمی کشور
روی خود آنها یا روی لفاف آنها و یا در اسناد مربوط به آنها
ذـ اسکناس های خارجی از جریان قانونی خارج شده، اسکناس، تمبر و برچسب )باندرول( تقلبی و بلیط بخت
آزمایی ) ل اتاری(
رـ کا ل اهای دارای نشانی یا نام یا ع ل امت یا مشخصات دیگری بر روی خود کا ل ا یا روی لفاف آنها به منظور فراهم
ا ل کردن موجبات اغفال خریدار و م ص رف کننده نسبت به سازنده یا محل ساخت یا خواص یا مشخصات اصلی آن کا
تب ص ره ـ کا ل ایی که با نظارت و تأیید گمرک موجبات اغفال در آنها محو گردد، از شمول بند فوق مستثنی است.
زـ کا ل اهای ممنوع الورود به موجب قوانین خاص
لوایح و ها طرح
39/49 مبحث دوم ـ ممنوعیتها در ورود موقت و عبور داخلی
ماده123ـ در ورود موقت و عبور داخلی، محدودیت های ذیل قابل اعمال است:
الف ـ ورود موقت و عبور داخلی کا ل اهایی که به موجب قانون ممنوع گردیده است، امکانپذیر نیست.
ب ـ ورود موقت و عبور داخلی کا ل اهای موضوع بندهای )پ( تا )ج( ماده )122( این قانون منوط به موافقت
وزارتخانههای مربوطه است.
پ ـ ورود موقت کا ل اهای موضوع بندهای )چ( و )ح( ماده )122( این قانون ممنوع است ولیکن عبور داخلی این
کا ل اها منوط به موافقت وزارتخانه های مربوطه است.
ت ـ ورود موقت و عبور داخلی کا ل اهای مجاز م ش روط، با موافقت گمرک ایران امکانپذیر است.
مبحث سوم ـ ممنوعیت ها در عبور خارجی
ماده124ـ فهرست کا ل اهای ممنوعه برای عبور خارجی و عمل انتقال )ترانشیپمنت( توسط شورای امنیت کشور
تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران میرسد.
ماده125ـ دولت می تواند با صدور تصویب نامه، عبور خارجی، ورود موقت، عمل انتقال یا کران بری )کابوتاژ(
هر کا ل ایی را به اقتضاء مصالح اقتصادی یا امنیت عمومی یا بهداشتی منع یا مقید به ش رایطی کند.
مبحث چهارم ـ ممنوعیت ها در صادرات
ماده 126ـ کا ل اهای زیر قابلیت صدور قطعی ندارد:
الف ـ کا ل اهای ممنوع الصدور براساس ش رع مقدس اس ل ام و یا به موجب قانون
ب ـ اشیاء عتیقه یا میراث فرهنگی به تشخیص سازمان میراث فرهنگی، گردشگردی و صنایع دستی
پ ـ اق ل ام دامی یا نباتی و گونه های جانوری برای حفظ ذخایر ژنتیک یا حفاظت محیط زیست طبق فهرست
اع ل امی ازسوی سازمان های مربوطه
ت ـ سایر کا ل اهای ممنوع الصدور به موجب قوانین خاص
ماده127ـ ورود و ترخیص کا ل اها تحت هر یک از رویه های گمرکی که بنا به م ل احظات بهداشتی، قرنطینه ای،
ایمنی و زیست محیطی و نظایر آن براساس قانون مستلزم اع ل ام نظر سازمان های مربوطه باشد، موکول به اخذ
گواهی از این سازمانها است.
بخش دهم ـ کارگزار گمرکی
ماده 128ـ کارگزار گمرکی در گمرک به شخ ص ی اط ل اق می شود که ت ش ریفات گمرکی کا ل ای متعلق به اشخاص
لوایح و ها طرح
40/49دیگر را به وکالت از طرف آنان انجام دهد. حدود اختیارات وکیل باید به تفکیک در وکالتنامه رسمی که توسط موکل
در فرم نمونه ارائه شده توسط گمرک ایران تنظیم می شود، مشخص گردد.
کارگزار گمرکی باید پروانه مخصوص از گمرک ایران تحصیل نماید که این پروانه برای ترخیص کا ل ا از کلیه
گمرکهای کشور معتبر است.
تب ص ره ـ ش رایط و دستورالعمل انتخاب، نحوه فعالیت و سایر امور مرتبط با این ماده در حدود مقررات این قانون
در آیین نامه اجرائی تعیین میشود.
ماده129ـ در مواردی که کارگزار گمرکی یا کارمند ترخیص مربوطه به هنگام انجام ت ش ریفات گمرکی به عمد
اظهارنامه ای خ ل اف واقع که متضمن زیان مالی دولت باشد تنظیم نماید، تخلف او به پیشنهاد گمرک ایران در
کمیسیون رسیدگی به تخلفات که مرکب از اشخاص ذیل است، رسیدگی می شود:
الف ـ نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت
ب ـ نماینده اتحادیه کارگزاران گمرکی با معرفی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران )در صورت نبود اتحادیه،
نماینده اتاق( و حسب مورد نماینده اتاق تعاون ایران در پرونده های مربوط به بخش تعاون
پ ـ نماینده گمرک ایران ) س رپرست کمیسیون(
این کمیسیون با دعوت از کارگزار گمرکی مربوطه به موضوع رسیدگی می کند و درصورت اثبات عمدی بودن
تخلف، پروانه کارگزار گمرکی یا کارت وی را متناسب با میزان و تعداد تخلف، تعلیق یا به طور دائم باطل و مراتب را
به طور کتبی به وی و گمرکها اع ل ام می نماید. چنانچه کارگزار گمرکی یا کارمند ترخیص در ارتکاب عمل قاچاق
گمرکی دخالت داشته باشد، ع ل اوه بر اجرای مقررات با ل ا، مشمول مجازات مقرر در قوانین قاچاق می شود. اگر عمل
خ ل اف وی مستلزم مجازات های دیگر باشد وفق مقررات مربوطه عمل می گردد.
کمیسیون و دبیرخانه آن در گمرک ایران تشکیل می شود.
تب ص ره1ـ تعلیق یا ابطال پروانه مانع انجام ت ش ریفات گمرکی اظهارنامه هایی که قبل از آن تسلیم شده نیست.
تب ص ره2ـ هرگاه کارگزار گمرکی متخلف، از اشخاص حقوقی باشد مقررات این ماده، هم شامل شخص حقوقی
مزبور و هم شامل کسانی که در آن شخصیت حقوقی حق امضاء دارند و اظهارنامه خ ل اف را امضاء کرده اند و یا در
آن اقدام خ ل اف، مداخله داشته اند می شود و هرگاه کارگزار گمرکی مزبور از اشخاص حقیقی باشد در مدت
ممنوعیت نمی تواند به عنوان شخ ص ی که دارای امضاء در یک شخصیت حقوقی کارگزار گمرکی است در امور
کارگزار گمرکی گمرک فعالیت نماید.
ا ل ماده130ـ ش رکتهای حمل و نقل که به موجب سند حمل و در اجرای تعهدات خود وظایف ترخیص و تحویل کا
در مقصد به صاحب آن را نیز برعهده دارند برای انجام ت ش ریفات ترخیص باید دارای پروانه کارگزار گمرکی باشند و در
این موارد سند حمل به منزله وکالتنامه تلقی می گردد، م ش روط بر اینکه در اساسنامه ش رکت به ص راحت امکان این
فعالیت منظور شده باشد.
تب ص ره ـ انجام ت ش ریفات گمرکی کا ل ای عبور داخلی به صورت حمل یک س ره، عبور خارجی و انتقالی توسط ش رکت
های حمل و نقل مربوطه نیاز به کارت کارگزار گمرکی ندارد. در اینگونه موارد بارنامه به منزله وکالتنامه تلقی می
لوایح و ها طرح
41/49گردد.
ماده131ـ ش رکت های حمل س ریع )اکسپرس کریر( که مسؤولیت حمل و تحویل کا ل ا را برعهده دارند، می توانند
فقط با ارائه بارنامه و فاکتور به گمرک اظهار و کا ل ا را با رعایت سایر مقررات، ترخیص و تحویل صاحبان آنها نمایند.
تب ص ره ـ فهرست و میزان کا ل اهای قابل ترخیص و نحوه و ضوابط فعالیت و مسؤولیت های ش رکت های مذکور
در حدود مقررات این قانون در آیین نامه اجرائی تعیین می گردد.
ماده132ـ کارگزار گمرکی، ش رکتهای حمل و نقل و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مسؤول اعمال کارکنان و
نمایندگان معرفی شده خود به گمرک می باشند.
بخش یازدهم ـ بازبینی و اقدامات بعد از ترخیص
فصل اول ـ کلیات
ماده133ـ گمرکها موظفند کلیه پته ها، اظهارنامه ها و سایر اسناد گمرکی مربوط به ترخیص کا ل ا را پس از
امضاء پته یا پروانه، حداقل یکبار از نظر اجرای صحیح مقررات و اینکه وجوه گمرکی متعلقه به طور صحیح و کامل
طبق مقررات وصول شده است، قبل از شمول مرور زمان، مورد بازبینی قرار دهند.
ماده134ـ گمرک ایران می تواند هر تعداد از اظهارنامه های گمرکها را که ض روری تشخیص دهد در مهلت قانونی
بازبینی مجدد نماید.
تب ص ره ـ گمرکها موظفند براساس درخواست گمرک ایران قبل از انقضاء شش ماه مهلت قانونی، اظهارنامه ها و
اوراق مورد نظر را برای بازبینی مجدد ارسال نمایند.
ماده 135ـ هر گاه بعد از ترخیص کا ل ا از گمرک معلوم گردد وجوهی که وصول آن برعهده گمرک است بیشتر یا
کمتر از آنچه مقرر بوده دریافت گردیده یا اساسًا دریافت نشده و یا اشتباهی دریافت گردیده است گمرک و صاحب
کا ل ا می توانند ظرف شش ماه از تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکی کا ل ای مورد بحث، ک س ر دریافتی و یا اضافه
پرداختی را از یکدیگر مطالبه و دریافت کنند. رد اضافه پرداختی ها از محل درآمد جاری به عمل می آید.
تب ص ره1ـ ک س ر دریافتی کمتر از یک میلیون )1.000.000(ریال در مورد هر اظهارنامه قابل مطالبه نیست.
تب ص ره2ـ چنانچه طبق قوانین خاص برای مطالبه وجوهی که وصول آن برعهده گمرک اسـت مهلت مرور زمان
قانونی دیگری تعیـین شود مورد، مـشمول مهلت های مربوطه می گردد.
تب ص ره3ـ چنانچه پس از ترخیص کا ل ا ظرف شش ماه از تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکی، حکم معافیت به گمرک
تسلیم شود با رعایت مقررات، مبلغ پرداختی مربوطه قابل استرداد است.
ماده136ـ طرف گمرک برای مطالبه ک س ر دریافتی و یا استرداد اضافه پرداختی، شخ ص ی است که پروانه یا پته
گمرکی به نام او به عنوان صاحب کا ل ا صادر شده است.
فصل دوم ـ ک س ر دریافتی
لوایح و ها طرح
42/49ماده137ـ گمرک مکلف است مابه التفاوت و یا تمام وجوه ک س ر دریافتی را طی مطالبه نامه کتبی به صاحب
کا ل ا و در صورت عدم دستر س ی، به وکیل یا نماینده صاحب کا ل ا به نشانی مندرج در اظهارنامه اب ل اغ و آن را از صاحب
کا ل ا مطالبه و دریافت نماید. اب ل اغ مطالبه نامه به وکیل یا نماینده صاحب کا ل ا ولو اینکه مورد وکالت یا نمایندگی
محدود به ترخیص کا ل ا باشد قاطع مرور زمان شش ماهه است.
تب ص ره1ـ روز امضاء پروانه یا پته و روز اب ل اغ ک س ر دریافتی جزء مهلت شش ماهه محسوب نمی شود.
تب ص ره2ـ مطالبه نامه باید مربوط به یک پروانه یا پته و مبلغ و مستند قانونی آن مشخص باشد.
ماده 138ـ اشخا ص ی که ک س ر دریافتی از آنها مطالبه می شود هرگاه نسبت به مبلغ مورد مطالبه اعتراض داشته
باشند می توانند ظرف س ی روز از تاریخ اب ل اغ مطالبه نامه د ل ایل اعتراض خود را به طور کتبی به گمرک اع ل ام دارند
در این صورت گمرک به اعتراض نامه رسیدگی می کند و در مواردی که اعتراض موجه شناخته شود از ادامه مطالبه
خودداری می نماید وگرنه دلیل رد اعتراض را به مؤدی اب ل اغ می کنند که در آن صورت چنانچه صاحب کا ل ا به اعتراض
خود باقی باشد می تواند ظرف ده روز از تاریخ اب ل اغ بدون تودیع سپرده، درخواست ارجاع پرونده به کمیسیون
رسیدگی به اخت ل افات گمرکی را بنماید. ارجاع پرونده بعد از مهلت های فوق حداکثر تا شش ماه امکانپذیر است و
مستلزم تأمین مبلغ مورد مطالبه می باشد.
ماده 139ـ در صورت عدم پرداخت و عدم اعتراض در مهلت های تعیین شده در ماده )144( این قانون و سایر
مواردی که براساس این قانون مطالبه قطعی می شود، عملیات اجرائی وصول مطالبات ش روع می گردد.
ماده 140ـ از تاریخ قطعی بودن مطالبه ع ل اوه بر مابه التفاوت، به ازاء هر ماه نسبت به مدت تأخیر معادل نیم
درصد)5/0%( مبلغ ک س ر دریافتی جریمه دیرکرد احتساب و دریافت می شود.
فصل سوم ـ اضافه پرداختی
ماده 141ـ به درخواستهای رد اضافه پرداختی که بعد از خروج کا ل ا از گمرک ادعاء می شود وقتی ترتیب اثر داده
می شود که دارای ش رایط زیر باشد:
الف ـ هر درخواست رد اضافه پرداختی باید فقط مربوط به یک پروانه یا پته گمرکی باشد و مبلغ و علت تقاضای
استرداد در آن قید شود.
ب ـ ارائه اصل پروانه یا پته گمرکی برای رد اضافه پرداختی الزامی است، مگر اینکه ثابت شود که اصل سند از
بین رفته است که در چنین موردی باید تقاضاکننده تعهدی بسپارد که در صورت کشف خ ل اف از عهده مسؤولیت آن
برآید.
پ ـ م ل اک تشخیص تاریخ تسلیم درخواست رد اضافه پرداختی، تاریخ ثبت آن در گمرک محل ترخیص و یا گمرک
ایران است.
ت ـ روز صدور پروانه و روز ثبت تقاضای رد اضافه پرداختی در گمرک جزء مهلت شش ماهه مزبور محسوب نمی
شود.
ماده142ـ مبلغ اضافه پرداختی باید به صاحب کا ل ا یا وکیل قانونی او که حق دریافت وجه را دارد از زمان
قطعیت، ظرف یک ماه مسترد شود. در صورت تأخیر پرداخت، گمرک از محل جریمه وصولی ماده )140( به ازاء هر
لوایح و ها طرح
43/49ماه نیم درصد )5/0%( مبلغ اضافه پرداختی را به عنوان جریمه به صاحب کا ل ا پرداخت می نماید.
تب ص ره ـ گمرک موظف است پس از رد اضافه پرداختی، مراتب را با ذکر مبلغ در متن اصل پروانه یا پته گمرکی و
اظهارنامه درج نماید مگر اینکه ثابت شود اصل سند از بین رفته که در چنین موردی باید تقاضاکننده با ارائه
تعهدنامه رسمی در صورت کشف خ ل اف، تمام مسؤولیت های آن را برعهده گیرد.
فصل چهارم ـ حسابرسی بعد از ترخیص
ماده143ـ گمرک ایران مکلف است به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی ظرف سه سال از تاریخ
صدور سندی که بهموجب آن کا ل ا از گمرک ترخیص شده، در صورت کشف اسناد خ ل اف واقع که مشمول قاچاق
نشود درباره ترخیص کا ل ایی که متضمن زیان مالی دولت است و یا امتیازات غیرموجهی برای صاحب کا ل ا ایجاد
نموده باشد به تأیید و تشخیص گمرک ایران جریمه ای از س ی درصد )30%( تا سه برابر ارزش کا ل ای موضوع سند
مذکور تعیین و دریافت نماید. دریافت این جریمه مانع از تعقیبی که حسب مورد طبق مواد مربوط به قانون
مجازات اس ل امی بهع مل می آید نیست.
تب ص ره1ـ در مورد وجوهی که من غیرحق با تقلب و تزویر مسترد می گردد ع ل اوهبر وصول اصل مبلغ استردادی
جریمه ای معادل صد درصد )100%( آن نیز دریافت می شود.
تب ص ره2ـ صاحبان کا ل ا، ش رکتهای حمل و نقل و کارگزاران گمرکی و سایر اشخاص ذیربط مکلفند حسب مورد
اسناد و مدارک موجود مورد درخواست گمرک در ارتباط با موضوع مورد رسیدگی را ارائه نمایند.
بخش دوازدهم ـ مراجع رسیدگی به اخت ل افات گمرکی
ماده144ـ مرجع رسیدگی به اخت ل افات گمرکی در تشخیص تعرفه، ارزش کا ل ا، جریمه ها به غیر از موارد قاچاق
گمرکی، قوه قهریه )فورس ماژور( و مقررات گمرکی، کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی است. این کمیسیون
مرکب از اشخاص ذیل است:
الف ـ چهار نفر عضو اصلی از کارمندان گمرک ایران
ب ـ دو نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت صنعت، معدن و تجارت
پ ـ یک نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی
ت ـ یک نفر عضو اصلی به عنوان نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران
ث ـ یک نفر عضو اصلی به عنوان نماینده اتاق تعاون
تب ص ره1ـ اعضاء کمیسیون، از میان افراد مطلع به امور گمرکی توسط دستگاههای مزبور انتخاب می شوند.
تب ص ره2ـ اعضاء کمیسیون هم طراز مدیرکل تلقی می شوند و باید حداقل دارای پانزده سال سابقه کاری مرتبط
باشند و توسط رئیس گمرک ایران، وزراء مربوطه و رؤساء اتاق های مذکور انتخاب شوند.
تب ص ره3ـ به همراه هریک از اعضاء اصلی یک نفر نیز به عنوان عضو علی البدل معرفی می شود.
لوایح و ها طرح
44/49تب ص ره4ـ رأی کمـیسیون رسـیدگی به اختـ ل افات گمـرکـی ل ازم ا ل اجراء اسـت مگر در مواردی که مبلغ مابه التفاوت
بین نظر گمرک و مورد قبول مؤدی و یا ارزش گمرکی کا ل ایی که اخت ل اف درخصوص ش رایط ورود و صدور آن است،
بیش از پنجاه میلیون )50.000.000( ریال باشد که در این صورت مؤدی می تواند ظرف بیست روز از تاریخ اب ل اغ رأی
تقاضای ارجاع امر به کمیسیون تجدیدنظر را بنماید.
تب ص ره5 ـ اخت ل افات اشخاص با گمرک ها به درخواست مؤدی ابتدا در واحدهای ستادی گمرک ایران مورد
اظهارنظر قرار می گیرد و در صورتی که مؤدی به اعتراض خود باقی باشد پرونده از طرف رئیس کل گمرک ایران و یا
شخ ص ی که به حکم وی به طور کتبی تعیین می گردد به کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی احاله می شود. برای
طرح اخت ل اف در کمـیسیون مذکور صاحب کا ل ا باید معادل نیم درصد )5/0%( مبلغ مورد اخت ل اف را به عنوان حق
رسیدگی به صورت سپرده پرداخت نماید.
در صورتی که رأی صادره به وسیله کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی در تأیید نظریه گمرک باشد مبلغ
مذکور به درآمد قطعی منظور می گردد لکن در صورتی که رأی به نفع صاحب کا ل ا باشد یا اینکه با درخواست
صاحب کا ل ا اخت ل اف به کمیسیون تجدیدنظر احاله شود و رأی کمیسیون فوق به نفع صاحب کا ل ا باشد، مبلغ سپرده
مسترد می گردد.
اخت ل افات مربوط به قاچاق گمرکی در مراجع صالحه رسیدگی می شود.
تب ص ره6 ـ کمیسیون در مورد استع ل ام تعرفه و اظهارنظر در مورد طرح ها و گزارش هایی که از طرف رئیس کل
گمرک ارجاع می شود نظر مشورتی می دهد. در مواردی که در اجرای ماده )43( این قانون تعیین تعرفه شود برای
گمرک ل ازم ا ل اجراء است.
تب ص ره7ـ در مواردی که در حین رسیدگی به پرونده ها، کمیسیون با مواردی غیر از موضوع اخت ل اف مواجه گردد،
مراتب به رئیس کل گمرک ایران منعکس می شود.
تب ص ره8 ـ جلسات کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی حداقل با حضور شش نفر از اعضاء رسمیت می یابد و
مصوبات آن با رأی اکثریت کل اعضاء )حداقل پنج نفر( معتبر است.
تب ص ره9ـ د ل ایل، توجیهات و مستندات رأی باید در متن آن ت ص ریح گردیده و نظرات اقلیت در آن ذکر گردد.
ماده145ـ از بین اعضاء اصلی کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات یک نفر رئیس و یک نفر نایب رئیس در اولین
جلسه کمیسیون با رأی مخفی انتخاب و با حکم رئیس کل گمرک منصوب می شوند.
ماده 146ـ کمیسیون تجدید نظر اخت ل افات گمرکی مرکب از اشخاص ذیل است:
الف ـ یک نفر از کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی به انتخاب وزیر )رئیس(
ب ـ یک نفر از معاونین گمرک ایران به انتخاب رئیس کل گمرک ایران )نایب رئیس(
پ ـ یک نفر از کارمندان وزارت صنعت، معدن و تجارت به انتخاب وزیر
ت ـ یک نفر از قضات به انتخاب رئیس قوه قضائیه
لوایح و ها طرح
45/49ث ـ یک نفر از اعضاء هیأت رئیسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با معرفی رئیس اتاق یا یک نفر از اعضاء
هیأت رئیسه اتاق تعاون به انتخاب رئیس اتاق در مورد پرونده تعاونی ها
تب ص ره1ـ به همراه هر یک از اعضاء اصلی یک نفر نیز به عنوان علی البدل معرفی می شود. اعضاء کمیسیون
باید حداقل دارای بیست سال سابقه کاری مرتبط باشند.
تب ص ره2ـ برای طرح اخت ل اف در کمیسیون تجدیدنظر صاحب کا ل ا باید معادل یـک درصد )1%( مبـلغ مورد اختـ ل اف
را به عنوان حق رسیدگی به صـورت سـپرده پرداخت نماید. در صورتی که رأی صادره به وسیله کمیسیون مذکور در
تأیید نظریه گمرک باشد مبلغ مذکور به درآمد قطعی منظور می شود لکن در صورتی که رأی کمیسیون فوق به
نفع صاحب کا ل ا باشد مبلغ سپرده مسترد می گردد.
تب ص ره3ـ کسانی که به عنوان عضو کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی، در مورد پروندهای رأی داده باشند
حق ش رکت در کمیسیون تجدیدنظر و رأی دادن درباره همان پرونده را ندارند.
تب ص ره4ـ آراء صادره به وسیله کمیسیون تجدیدنظر قطعی و ل ازما ل اجراء است و فقط تا مدت س ی روز از تاریخ
اب ل اغ رأی از نظر شکلی قابل شکایت در دیوان عدالت اداری میباشد.
ماده147ـ اعـضاء کمیسیونها به موجب احکام رسمی اداری برای مدت دو سال انتخاب میشوند و به جز در
صورت بازنشستگی، استعفاء، حجر، محکومیت اداری یا کیفری، انتقال به سازمان های دیگر و غیبت غیرموجه بیش از
سه جلسه متوالی، در مدت مذکور قابل تغییر نمی باشند.
تب ص ره ـ عضویت در کمیسیونها فقط برای یک دوره دوساله دیگر قابل تمدید است.
ماده148ـ در مواردی که تعداد پرونده های ارجاعی به کمیسیون ایجاب نماید، رئیس کل گمرک ایران می تواند از
وزیران و مراجع مذکور در مواد )144( و )146( تقاضا نماید که اعضاء بیشتری را برای تشکیل کمیسیون های جدید
رسیدگی به اخت ل افات گمرکی و تجدیدنظر برای مدت معین معرفی نمایند. در این صورت سایر دستگاهها نیز مکلفند
نسبـت به معرفی اعضاء مورد درخواست با رعایت ش رایط مقرر در این قانون اقدام نمایند.
ماده149ـ آراء کمیسیون ها در مورد پرونده های مشابه قابل تعمیم نیست ولی واحدهای ستادی گمرک ایران
می توانند به آخرین آراء قطعی کمیسیون ها که آراء کمیسیون رسیدگی به اخت ل افات گمرکی و تجدید نظر منطبق بر
هم باشد در موارد مشابه و وحدت موضوع، م ش روط بر آنکه اینگونه آراء مورد پذیرش صاحب کا ل ا نیز قرار گیرد
استناد نمایند.
بخش سیزدهم ـ سایر مقررات
ماده150ـ هرگاه ضمن موافقتنامه های بازرگانی دولت با سایر کشورها برای کا ل ای معینی حقوق ورودی به
مأخذی غیر از آنچه که در جدول تعرفه مقرر است معین شود مادامی که موافقتنامه های مزبور به قوت خود باقی
است حقوق ورودی آن کا ل ا مطابق مأخذ تعیین شده در موافقتنامه ها و با رعایت ش رایط مقرر در آنها دریافت می
گردد مـگر اینکه در جدول تعـرفه، حقوق ورودی کمتری به آن تعلق گیرد یا بخشوده شود.
ماده151ـ ترجیحات تعرفه ای یا تجاری درخصوص محصو ل ات با مبدأ کشور ذینفع طرف قرارداد وقتی اعمال می
شود که کا ل ا به طور مستقیم از آن کشور حمل شود.
لوایح و ها طرح
46/49 تب ص ره ـ منظور از حمل مستقیم عبارت است از:
الف ـ محصو ل اتی که بدون عبور از س رزمین کشور دیگر حمل شود.
ب ـ محصو ل اتی که از کشورهای دیگر عبور خارجی شود، م ش روط بر اینکه این عبور خارجی به د ل ایلی از قبیل
ش رایط جغرافیایی یا سایر الزامات حمل و نقل قابل توجیه باشد و کا ل ا زیر نظر کشورهای عبوری و بدون انجام
هیچگونه عملیاتی عبور نماید.
ماده152ـ در تمام موارد مربوط به این قانون اقامتگاه صاحب کا ل ا یا نماینده قانونی او همان است که در
اظهارنامه گمرکی یا تقـاضانامه قیـد شده است. در صورتی که تغییری در محل اقامت داده شود باید فوری محل
جدید را با مشخصات کامل اط ل اع دهـد و تا زمانی که به این ترتیب اط ل اع ندادهاند کلیه اخطاریه ها و دعوتنامه ها و
احکام کمیسیونه ا و اجرائیه های مربوطه به همان محل تعیین شده در اظهارنامه یا برگ تقاضـا اب ل اغ می شود.
درصورتی که آدرس ارائه شده غیرواقعی باشد و مؤدی در آن محل شناخته نشود گزارش کتبی مأمور اب ل اغ در ذیل
اب ل اغیه به منزله اب ل اغ قانونی تلقی می گردد.
تب ص ره ـ سایر ت ش ریفات اب ل اغ مندرج در این ماده تابع مقررات اب ل اغ قانونی آیین دادر س ی مدنی است.
ماده153ـ صدور المثنی، رونوشت یا تصویر گواهی شده از اسناد وصول و ترخیص به طور مطلق ممنوع است
لکن صاحب سند می تواند از گمرک درخواست کند، گواهینامه حاکی از مدلول سند به او تسلیم شود.
ماده154ـ مراجع تحویل گیرنده دولتی کا ل ا می توانند امور تحویل و تحول کا ل ا از قبیل باربری و انبارداری و یا
اماکن غیرگمرکی خود را با رعایت مقررات این قانون برای ایجاد انبارهای اختـصا ص ی یا س ردخانه های عمومی به بخش
غیردولتی مطابق فهرست تأیید ص ل احیت شده از سوی گمرک ایران واگذار نمایند. تحویل گیرنده مکلف است
براساس وظایف و مسؤولیت های مذکور در این قانون عمل نماید. محول نمودن وظایف انبارداری و واگذاری
اماکنی برای نگهداری کا ل ای گمرک نشده موکول به هماهنگی قبلی با گمرک ایران است.
ماده155ـ در مـواردی که دولت جمهوری اس ل امی ایران طبق قانون، عضویت در کنوانـسیونها و قراردادهای بین
المللی مربوط به گمـرک را پذیرفتـه و ل ازم ا ل اجراء شناخته است، روشها و دستورالعمل های اجرائی این قراردادها از
طرف گمرک ایران تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
ماده156ـ جریمه ها و سایر حدنصاب های ریالی تعیین شده در این قانون هر سه سال یکبار براساس شاخص
قیمتها که توسط بانک مرکزی جمهوری اس ل امی ایران اع ل ام می شود به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و
تصویب هیأت وزیران تغییر می یابد.
ماده157ـ اشخا ص ی که کا ل ایی اعم از داخلی و خارجی را از آبهای س رزمینی مرزی گرفته و یا بیرون بیاورند باید آن
ا ل را به نزدیکترین گمرک تحویل نمایند و گمرک مکلف است فورًا صورت مجلس حاکی از مشخصات و خصوصیات کا
را تنظیم و به امضاء یابنده برساند.
گمرک مکلف است پس از ثبت در دفتر انبار و صدور قبض انبار ب ل افاصله مراتب را در یک روزنامه کثیرا ل انتشار اع ل ام
و ت ص ریح نماید که اگر ک س ی خود را مالک کا ل ای مزبور می داند می تواند از تاریخ انتشار آگهی تا مدت یک سال با
ارائه اسناد به گمرک برای پرداخت حقوق ورودی کا ل ای خارجی و ترخیص کا ل ا و پرداخت هزینه های بیرون آوردن از آب
و نظایر آن مراجعه نماید.
لوایح و ها طرح
47/49در صورتی که تا پـایان مدت مزبور ک س ی به گمرک مراجعه ننماید کا ل ای مزبور به عنوان مجهول المالک تلقی می
شود و پس از فروش توسط نهاد مأذون از سوی ولی فقیه هزینه های مربوطه از محل حاصل فروش قابل پرداخت
است.
تب ص ره1ـ درمورد شناورهای غرق شده یا صدمه دیده و بقایای آنها که توسط سازمان بنادر و دریانوردی، نقـل و
انتقـال می یابد با رعایت ماده )37( قانون دریایی ایران مصوب 29/6/1343 اقدام می شود.
تب ص ره2ـ کا ل اهای س ریع الفساد و کا ل اهایی که نگهداری آنها ایجاد هزینه اضافی یا خطر نماید، طبق مقررات
مربوط، به فروش می رسد و وجوه حاصل از فروش آن تا تعیین تکلیف نهائی به عنوان سپرده نگهداری می شود.
ماده158ـ به استثناء موارد م ص رحه در این قانون نحوه ورود و صدور کا ل ا، تحویل و تحول، نگهداری، محدودیت ها
و ممنوعیت ها در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی، حسب مورد تابع قوانین مربوطه است.
ماده159ـ مبادله کا ل ا در تجارت مرزی از قبیل مرزنشینی، پیله وری، بازارچه های مرزی با رعایت قوانین مربوطه،
از نظر کنترل ها و ت ش ریفات گمرکی تابع مقررات این قانون است.
ماده160ـ دو درصد )2%( از حقوق ورودی در حساب مخصو ص ی نزد خزانه به نام گمرک جمهوری اس ل امی ایران
واریز می شود و معادل آن از محل اعتبار اختصا ص ی که در قوانیـن بودجه سنواتی منظور می گردد در اختیار
سازمان مزبور قرار می گیرد. گمرک جمهوری اس ل امی ایران هفتاد درصد )70%( اعتبار موضوع این ماده را برای
تجهیز گمرک ها و ابنیه و ساختمان های گمرک و خانه های سازمانی با اولویت گمرک های مرزی هزینه می نماید و
عملکرد این ماده را هر شش ماه یک بار به کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اس ل امی گزارش می نماید.
تب ص ره1ـ بودجه گمرک جمهوری اس ل امی ایران اعم از هزینه ای، تملک دارایی های س رمایه ای و اعتبارات موضوع
این ماده به صورت متمرکز در ردیف جداگانه ای در لوایح بودجه سنواتی منظور می شود.
تب ص ره2ـ م ص رف س ی درصد )30%( اعتبار موضوع این ماده از شمول قانون محاسبات عمومی و سایر مقررات
عمومی دولت مستثنی است و تابع »قانون نحوه هزینه کردن اعتباراتی که به موجب قانون از رعایت قانون
محاسبات عمومی و سایر مقررات عمومی دولت مستثنی هستند مصوب 6/11/1364«، می باشد.
تب ص ره3ـ هزینـه کرد اعتبارات موضوع این ماده در چـهارچوب قوانـین مربوطه به موجب دستورالعملی است که
توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی اب ل اغ می گردد.
ماده161ـ گمرک موظف است بیست درصد )20%( از منابع موضوع ماده )160( این قانون را به منظور
تشویق، ترغیب، پاداش و هزینه های رفاهی و درمانی و کمک هزینه مسکن کارکنان گمرک و کارکنان سایر دستگاه
های اجرائی که در مکانهای تحت مدیریت و نظارت گمرک موضوع ماده )12( این قانون خدمت ارائه می نمایند،
متناسب با نقش آنها پرداخت نماید. پرداخت پاداش برای کارکنان مستقر در گمرکهای مرزی زمینی و دریایی، گمرک
فرودگاهها و ستادهای گمرک در مراکز استانها به ترتیب با ض ریب 2 ،3 و 5/1 است.
ماده162ـ گمرک موظف است ده درصد )10%( از منابع موضوع ماده )160( این قانون را به منظور آموزش،
پژوهش و با ل ابردن سطح آگاهی، مهارت و معلومات کارکنان گمرک و سایر اموری که موجب افزایش بهره وری
کارکنان گمرک و وصول حقوق دولت می شود، هزینه نماید.
لوایح و ها طرح
48/49ماده163ـ به منظور پیش آگاهی، پیشگیری ،آمادگی مقابله و امدادرسانی در حوادث و سوانح، معادل نیم درصد
)5/0%( از کل حقوق گمرکی و سود بازرگانی که به کا ل اهای وارده به کشور تعلق می گیرد، از واردکنندگان اخذ و به
خزانه داری کل کشور واریز و معادل آن در بودجه سا ل انه به حساب جمعیت ه ل ال احمر منظور می شود تا در راستای
مأموریت های قانونی هزینه گردد.
ماده164ـ آیین نامه اجرائی موارد ت ص ریح نشده در این قانون ظرف شش ماه پس از تاریـخ ل ازم ا ل اجراء شدن
توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
ماده 165ـ از زمان ل ازما ل اجراء شدن این قانون، قوانین و مقررات ذیل لغو می گردد:
الف ـ قانون امور گمرکی مصوب 30/3/1350 و اص ل احات و الحاقات بعدی آن
ب ـ آییننامه اجرائی قانون امور گمرکی مصوب 20/1/1351 و اص ل احات و الحاقات بعدی آن
پ ـ ل ایحه قانونی راجع به محمو ل ات سیا س ی و لوازم شخ ص ی متعلق به نمایندگان سیا س ی ایرانی و خارجی
28/3/1359 مصوب
ت ـ بندهای )2( ،)1( و )3( ماده )2( و مواد )14( ،)12( و )17( قانون مقررات صادرات و واردات مصوب
4/7/1372
ث ـ ماده واحده قانون یکسان سازی ت ش ریفات ورود و خروج کا ل ا و خدمات از کشور مصوب 17/12/1382
ج ـ ماده )41( قانون مالیات بر ارزش افزوده به استثنای تب ص ره های )1( و )3( آن مصوب 17/2/1387
چ ـ ماده )4( قانون گذرنامه مصوب 10/12/1351
قانون فوق مشتمل بر یکصد و شصت و پنج ماده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و دوم آبان ماه
یکهزار و سیصد و نود مجلس شورای اس ل امی تصویب شد و در تاریخ 2/9/1390 به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اس ل امی ـ علی ل اریجانی
لوایح و ها طرح